AMAT təşkilatının sözçüsü Çingiz bəy Göytürkün Avropa parlamentində çıxışı 20080623 Deyerli millet vekilleri! Hormetli xanimlar ve beyler! Azerbaycanin guneyi ile ilgili problemleri arasdirmaq, bu problemlerin beynelxalq normalar ve deyerler cercivesinde helline yonelik yollar aramaq meqsedi ile Azerbaycan Milli Azadliq Teskilati (AMAT) adina Sizinle fikirlerimi paylasmaqdan son derece memnun oldugumu ifade etmek isteyirem. Bilindiyi kimi, Iran adi mifik bir addir ve tarix boyu ne real bir cografi anlayis kimi, ne de gercek bir siyasi anlayis kimi ”Iran” adli bir olke ve ya dovlet olmamisdir. Bu bolgede real cografi erazi adi kimi Azerbaycan, Persiya vb. adlar movcud olmus, real dovlet adi kimi ise yalniz xanedan, sulale ve tayfa adlari isledilmisdir. Orneyin: Madlar, Hexamenesiler, Selcuqlular, Sefeviler, Efsarlar ve s. 1935-ci ilde Rza Pehlevinin fermani ile ”Iran” adi resmen qebul edildi ve bununla da bolgedeki etnik, kulturel ve s. muxteliflikler inkar olundu. Fars sovinizmi muxtelif xalqlara qarsi herbi, siyasi, kulturel zorakiliqlar uygulayaraq ”Tek dovlet, tek millet, tek dil” yaratmaga ve bolgenin butun tarixinin, butun medeniyyetinin yalniz farslara mexsus oldugunu qebul etdirmeye calisdi. Eslinde ise, Iran etnik baximdan teksoylu yox, coxsoylu bir yapiya sahibdir ve arasdirmalar burada ehalinin 90-dan cox dilde danisan ayri-ayri xalqlar oldugunu gostermekdedir. Ancaq cox vaxt bu fakta toxunulmur, en yaxsi halda farslar esas ehali kimi, bir nece xalq da azsayli xalq ve etnik qruplar kimi teqdim olunur, qalan xalqlar ise gormezlikden gelinir ve varliqlari bele xatirladilmir. Azerbaycan turklerini ne milli azliq, ne azsayli xalq, ne de etnik qrup kimi gostermek dogru ola bilmez. Azerbaycan turkleri resmi statistik reqemlerin saxtalasdirilmasina baxmayaraq, hem olke uzre en coxsayli bir xalqdir, hem de tarix boyu bolgede dovlet quruculugunun dominant etnik temelini olusduran iki esas xalqdan biridir. Digeri farslardir. Tarix boyu bu bolgede umumi dovleti ya Azerbaycan turkleri qurmus, ya da dovlet farslara mexsus olmusdur. Son 1000 ilde kicik fasileleri nezere almazsaq, dovletin etnik temeli Azerbaycan turkleri idi, 1925-ci ilden gunumuze qeder ise dovletin etnik temeli farslardir. Azerbaycan turklerinin aparici oldugu dovrlerde dovlet etnik esaslar uzre memleketlere bolunmus, realliqda her xalqa oz kulturunu, oz varligini yasatma haqqi taninmis ve her memleket oz daxili islerinde nisbi serbestliye malik olmusdur. Farslarin aparici oldugu dovrlerde ise etnik muxteliflik inkar edilmis, fars temelli sert merkezlesdirme siyaseti yurudulmus ve qeyri-fars xalqlara hec bir haqq taninmamisdir. Basqa sozle, bu gun Iran adlandirilan dovletde iki tarixi dovletcilik enenesi uz-uze durur: Bir yanda federativ esasli Azerbaycan turk dovletcilik enenesi, diger yanda sert merkezcilik esasli fars dovletcilik enenesi. Bu gun hakim olan fars dovletcilik enenesi hem coxsayli Azerbaycan turklerinin, hem de azsayli turkmen, ereb, beluc, kurd, gilek v.b. xalqlarin milli haqlarini qeddarliqla tapdalamaqda, bu xalqlari, deqiq ifadesi ile desek, etnosid siyasetine meruz qoymaqdadir. Bu siyasete qarsi Azerbaycan turkleri, elece de diger xalqlarin muqavimet herekatlarinin son derece qeddarliqla qana boguldugu da her kes terefinden bilinen bir gerceklikdir. Bu, Pehlevi rejimi doneminde de bele olmusdur, Islam Cumhuriyyeti rejimi doneminde de. Bu gun Islam Cumuriyyeti rejimine oppozision movqeyinde duran muxtelif qrup ve teskilatlarin da qeyri-fars xalqlarin, ozellikle de Azerbaycan turklerinin milli haqq ve teleblerine qarsi movcud rejimden ferqlenmeyen movqeleri, hetta rejimden milli herekatlara qarsi daha sert tedbirler alinmasini teleb eden tutum, davranis ve beyanatlari aciqca gosterir ki, her hansi bir yeni rejim deyisikliyi durumunda bele qeyri-fars xalqlara qarsi bu anti-demokratik siyaset eyni mahiyyetde ve daha sert bir formada davam edecekdir. Bu da Azerbaycan turklerinin, elece de diger qeyri-fars xalqlarin milli herekatlarinin getdikce daha genis boyutlar alacagi gercekliyini ortaya qoymaqdadir. Bu ise o demekdir ki, rejim deyisikliyinin bolgeye stabillik, emniyyet ve demokratiya getireceyine inanmaq mumkun deyildir. Tam tersine, bolgede stabillik, emniyyet ve demokratiyanin varligi daha cox milli sorunlarin cozumune baglidir. Cagdas Azerbaycan Milli Herekati feallari BMT-nin butun milletlere tanidigi oz muqedderatini teyin etme huququ cercivesinde rejim deyisikliyinden ferqli, bolgeye gercek bir stabillik, emniyyet ve demokratiya getirecek cozumler aramaqdadir. Bu gun cagdas Azerbaycan Milli Herekati ozunden onceki herekatlarimizin davami olmaqla yanasi, onlarin tecrubeleri ile de zenginleserek, kutleviliyi, sivil-medeni, demokratik yapisi ve durusu ile xususi secilmekde ve artiq inkar edile ve ya gormezlikden geline bilmeyecek derecede ciddi bir siyasi gerceklikdir. 22 may 2006-ci ilin milyonluq etiraz numayisleri bunu aciqca gostermisdir. Biz inaniriq ki, milletlerin oz muqedderatini teyin etme huququna soykenen Azerbaycan xalqinin oz qesb olunmus milli ve insani haqlarini elde etme ugrunda apardigi sivil-medeni mubarize mutereqqi dunya dovletleri ve milletleri terefinden diqqetle izlenecek ve desteklenecekdir. Azerbaycan Milli Azadliq Teskilati (AMAT) cagdas Azerbaycan Milli Herekati icerisinde yaranan ve Azerbaycan Milli Herekatinin sivil-medeni, demokratik mahiyyetini oz mubarizesinin temel prinsipi olaraq qebul eden siyasi qurumlardan biridir. Sozumuzu deme furseti yaratdiginiza ve bizi dinlediyinize gore, Azerbaycan Milli Azadliq Teskilati (AMAT) adindan Sizlere tesekkur edir, saygilarimi sunuram. azadtribun