GUNAZ.TV
GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ
Hücum gecəsi İsveçrə səfiri SEPAH-a çağırılıb
Rusiyalı ekspert: Sülhməramlıların çıxarılması Qarabağ məsələsinin birdəfəlik bağlandığı tarixdir
Rusiya XİN: Qərb Cənubi Qafqazı hərbiləşdirməyə davam edir
Ağalı kəndində silah-sursat aşkar edilib
Ağdamda yerləşən Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzinin fəaliyyəti dayandırılacaq
İranın iqtisadiyyatı endirimli neft satışı hesabına inkişaf edib
Rusiya XİN Brüssel danışıqlarına dair sızan məlumatlarla bağlı Ermənistandan dəqiq reaksiya gözləyir
Azərbaycanlı müəllim həbs cəzasını çəkmək üçün çağırıldı
Terrorçu qrupları dəstəkləyən şəxs Azərbaycanlı şərhçiyə həmlə edib
İran həbsxanalarında 5 məhkum edam edildi
ABŞ İsrailin İrana əks-hücum etməməsi müqabilində Rəfah əməliyyatını təsdiqləyib
Hizbullahın İsrailə həmlə üçün sitifadə etdiyi PUA İran istehsalı olub
İran bölgə ölkələrini təhdid etməyi davam etdirir - Cəzalandırılacaqlar
İsrail Avropa İttifaqının İrana qarşı yeni sanksiyalarını alqışlayıb
Kərim Fəyyazi yol qəzası nəticəsində həyatını itirib
Dövlət Xidməti: Ermənilərin Xudavəng monastırında törətdikləri vandalizmlə bağlı lazımi addımlar atılacaq
Güneyli aktivistlər prokurorluğa çağırılıb
Nərgiz Məhəmmədi: İran rejimi qadınlara qarşı müharibə elan edib
ABŞ Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
İrana qarşı yeni sanksiyalara görə AB-nin sammiti çağırılacaq - AB liderləri bəyanat yaydı
Milli fəal saxlanılaraq həbsxanaya köçürüldü
“The New York Times”: İsrail İrana geniş miqyaslı cavab verəcək
İran rejimi İsraili yarım əsrlik təyyarə ilə qorxudur
Hizbullah İsrailin icma mərkəzinə hücum etdi
İran rejiminin tək bacarığı – saxta xəbər tirajlamaq
İranda daha bir məhbus intihar etdi
İranın əleyhinə bir neçə sərt layihə qərara alınıb - ayrıntılar
Hikmət Hacıyev: Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycandan vaxtından əvvəl çıxarılması barədə hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib
Erməni deputat Rusiyanı ittiham edib
İran səfiri yenə qırmızı xətdən danışdı
ABŞ İranın hərəkətləri əleyhinə qarşı "birgə strategiya" planı hazırlayır
İran səfiri Portuqaliya XİN-ə çağırılıb - YENİLƏNİB
İran rejiminin qələbə eyforiyası
Kreml: Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağdan çıxarılmasına başlanılıb
Məcburi hicab qaydaları çərçivəsində geyim saytları bağlandı
Kemeron: İsrailin İranın hücumuna cavab vermək qərarı verdiyi aydındır
Almaniya və Britaniya XİN rəhbərləri İsraildədir
Təbrizdə məcburi hicab qaydaları ilə bağlı tədbirlər artırıldı
İbrahim Rəisi: İsrailin İrana ən kiçik hücumu belə olsa, şiddətli qarşıdurma yaşanacaq
Güneyli aktivistlər Tehranın prokurorluğuna çağırılıb
“Yeni sanksiyalarla İranın neft ixracatı üzrə potensial imkanı azalacaq”- ABŞ
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb
Milli fəallar istintaq idarəsinə çağırılıb
Azərbaycan xalqının sovet rejiminə qarşı apardığı mübarizədə güneydən olan soydaşlarımız önəmli rol oynamışlar.Pişəvəri hərəkatının boğulmasından sonra sovet ideologiyasının xəyanətkar mövqeyini görən güneyli soydaşlarımız əvvəllər gizli, 1988-1992-ci illərdə isə açıq şəkildə bu rejimə qarşı mübarizə apardılar.Həmin mübarizədə fəallıq göstərmiş bəzi mücahidlərin fəalliyyətini oxuculara təqdim edirəm.
MİLLİ MÜCAHİD – İSFƏNDIYAR COŞĞUN
Azərbaycan Milli-azadlıq Hərəkatının öncüllərindən olan İsfəndiyar Əli oğlu Bərxu 1929-cu il (pasportda 1925-ci il) sentyabrın 14-də Gəncə şəhərində, İran (Güney Azərbaycan) mühacirləri ailəsində anadan olmuş, uşaqlıq illərini isə Şəmkirdə keçirib.
1930-cu illərin 2-ci yarısında İ.V.Stalinin xüsusi əmrinə əsasən, türklərin sayını azaltmaq məqsədi ilə Güney Azərbaycan mühacirlərini İrana sürgün etməyə başladılar. Köçürülənlərin arasında Əli Bərxunun da ailəsi var idi.
1941-ci ilin iyun ayının 22-də alman-sovet müharibəsi başladıqdan sonra Qızıl Ordu hissələri Sovet-İran müqaviləsinin (1921-ci il) 6-cı maddəsinə görə İrana daxil oldular. İranda siyasi iqlim yumşaldı və siyasi təşkilatlar fəaliyyətə başladı. 12 yaşlı İsfəndiyar Bərxu da bu təşkilatlardan birinə kömək edir və divara kağızlar yapışdırırdı.
1945-ci ilin dekabrın 12-də Təbrizdə Azərbaycanın Milli Hökuməti elan edildikdə, onu qorumaq məqsədi ilə fədai dəstələri yaradıldı. 16 yaşlı İsfəndiyar Bərxu da əlinə silah alaraq fədailərə qoşuldu.
Azərbaycan Milli Hökumətinə savadlı hərbi kadrlar lazım olduğundan 1946-cı ilin iyulunda bir qrup gənc Bakıya hərbi məktəbə oxumağa gəldi. Onların arasında İsfəndiyar da var idi.
1946-cı ilin dekabrın 21-də Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi. Hökumət üzvləri və onları dəstəkləyən minlərlə insan qətlə yetirildi. 1947-ci ilin iyun ayında Milli Hökumətin rəhbəri S.C.Pişəvəri Yevlax rayonunda təşkil edilmiş sui-qəsd nəticəsində avtomobil qəzasında həlak oldu.
İsfəndiyar və onun dostları getdikcə baş verən hadisələri dərindən başa düşür, Sovet hökumətinin çirkin siyasətini lənətləyirdilər. Elə bu məqsədlə 1948-ci ilin əvvəllərində İsfəndiyar Bərxu və İsmayıl Təriqpeyman “Gənc Qvardiçilər” (Qvardiyaçılar) adlı təşkilat yaratdılar. Təşkilatın əsas məqsədi Güneyli gənclər arasında iş olaraq, onları Vətənə qayıtmaq üçün hazırlamaq idi.
1948-ci ilin sonlarında Nəcəf adlı bir nəfərin xəyanəti nəticəsində təşkilatın əksər üzvləri, başda İsmayıl Təriqpeyma olmaqla tutulub Sibirə göndərildilər. İsfəndiyarın adı təsadüf nəticəsində siyahıda olmadığından o, həbs edilmədi.
Azərbaycan Demokrat Firqəsinin, başda Qulam Yəhya Danişyan olmaqla, sovetpərəst siyasətini İsfəndiyar Bərxu və Məhəmməd Hatəmi kimi inqilabçı gənclər xoşlamırdı və etiraz edirdilər. 1960-cı illərin əvvəllərində ADF-nin rəhbərliyinin M.Hatəmini partiya sıralarından çıxarmasına etiraz olaraq İsfəndiyar və bir qrup gənc partiya biletlərini təhvil verdilər.
Bu illərdə İsfəndiyar Bərxu sovet sisteminə qarşı kəskin şeirlər yazmağa başladı və özünə təxəllüs də seçdi: “Coşğun”. O, bu illərdə yazdığı “Yazmamışam, yazammaram”, “Qorxulu heykəl”, “Bəsdir daha yatdığımız”, “Yest takaya partiya”, “Vəzirov”, “Hökmdar” və b. əsərlərində Kommunist Partiyasını və sovet rejimini ifşa edirdi.
1987-ci ilin əvvəllərində Bəxtiyar Tuncay, rəssam Tofiq Aslan, hüquqşünas Fuad Ağayev, Ənvər Yusif Börusoylu və Məhəmməd Hatəmi Tantəkin birlikdə “Çənlibel” Elmi-Ədəbi Birliyini yaratdılar. Təşkilata ilk qoşulanlardan biri də İsfəndiyar Coşğun idi. O, dəfələrlə “Çənlibel”in yığıncaqlarında çıxış etmiş, şeirlər oxumuşdu. “Çənlibel”in 1988-ci ilin mayın 16-da və 18-də, iyunun 9-da təşkil etdiyi mitinqlərdə İ. Coşğun da fəal iştirak etmişdi.
1988-ci ilin oktyabrın 30-da Hatəmi Tantəkin Azərbaycan Xalq Hərəkatı Cəbhəsi yaradılmasını təklif etdi. İ.Coşğunu da həmin təşkilatın Müvəqqəti Məsləhət Şurasına üzv seçdilər.
1988-ci ilin 17 noyabr – 5 dekabr mitinqlərində İsfəndiyar Coşğun meydanlarda gecələyir, böyük fəallıq göstərirdi.
Şair Eldar İbrahim “Tarix” poemasında yazırdı:
Budur, İsfəndiyar, gəlir qabaqda,
Bax, bax, marş oxuyur, əlində varaq.
Cavan oğlan kimi bu yaşlı çağda,
Oxuyur, Təbrizi xatırlayaraq.
1988-ci ilin dekabrın 5-də rus əsgərlərinin dəyənəklə döydüyü insanlar arasında İ.Coşğun da var idi.
1989-cu ilin mayın 21-də İ.Coşğunun ümumi rəhbərliyi altında “Birlik” Cəmiyyətinin təsis yığıncağı keçirildi. Həmin ilin mayın 28-də Milli İstiqlal Gününün 71-ci ildönümünün bayram edilməsində “Birlik” üzvləri və İ.Coşğun fəallıq göstərdilər.
1989-cu ilin iyunun 4-ü və 11-də “Spartak” stadionunda keçirilən mitinqin təşkilatçısı da İ.Coşğun idi.
Həmin ilin iyulun 8-də keçirilən nümayiş isə dağıdıldı, 31 nəfər adam, o cümlədən, İ.Coşğun da həbs edildi. Ona qarşı Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 188-ci maddəsinin 3-cü və 4-cü bəndinə və 189-cu maddəsinin 1-ci bəndinin 2-ci yarımbəndinə əsasən cinayət işi qaldırıldı. İyulun 21-də onu və digər dustaqları Şüvəlandakı 3 saylı istintaq təcridxanasına köçürdülər. Bir dəfə isə kameraya qaz buraxdılar. Bu qaz İ. Coşğunun pisləşməkdə olan səhhətini bir az da ağırlaşdırdı. Avqustun 9-da onu həbsxanadan buraxdılar.
Həbsxana həyatı onun səhhətinə ağır təsir göstərdi və o, bir daha siyasi mübarizəyə qayıda bilmədi.
1991-ci ilin avqustun 23-də 62 yaşında (pasport üzrə 66) dünyasını dəyişdi.
İsfəndiyar Coşğun
1978
Oyanın
Oyanın, ay camaat!
Bəsdir daha yatdığımız!
Əli qoynunda durub,
Dərdə - qəmə batdığımız.
Yığılaq bir yerə biz.
Düz oturub, düz danışaq.
Çağıraq gəlsin İvan,
Burda üzbəüz danışaq.
60 ildir o deyir,
Bir kərə də biz danışaq.
Məlum olsun ona da,
Əqlə, huşa çatdığımız!
Oyanın, ay camaat!
Bəsdir daha yatdığımız!
Əcəba, söylədiyin
Cənnəti-rizvan bumudur?
Qəm, kədər bilməyəcək.
Qayğısız insan bumudur?
Hər şeyə sahib olan.
Fəhlə və dehqan bumudu?
Daha artıqdır susub,
Başımızı qatdığınız!
Oyanın, ay camaat.
Bəsdir daha yatdığımız!
Fəhlənin işlədiyin,
Büsbütün ondan qoparır.
Kəndlinin var-yoxunu,
Kolxoz adıynan aparır.
Üstəlik kim danışır,
“Xox” eləyib bağrın yarır.
Belədir, bəli, bizim
Rus verən “azadlığımız”!
Oyanın, ay camaat!
Bəsdir daha yatdığımız.
Nəsiman Yaqublu, Tarix elmləri doktoru
N.S
Ağdamda yerləşən Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzinin fəaliyyəti dayandırılacaq
İran bölgə ölkələrini təhdid etməyi davam etdirir - Cəzalandırılacaqlar
İrana qarşı yeni sanksiyalara görə AB-nin sammiti çağırılacaq - AB liderləri bəyanat yaydı
Hikmət Hacıyev: Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycandan vaxtından əvvəl çıxarılması barədə hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib
İran səfiri yenə qırmızı xətdən danışdı
Kreml: Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağdan çıxarılmasına başlanılıb
Kemeron: İsrailin İranın hücumuna cavab vermək qərarı verdiyi aydındır
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb
Sistan və Bəlucistanda zəlzələ olub
İsrail-İran qarşıdurması "Traxtur"un baş məşqçisinin istefasına səbəb oldu
Prezident: Biz bu gün su mənbələrimizə tam sahib olmuşuq
Israil XİN 32 ölkəni SEPAH-ı terror təşkilatı kimi tanımağa çağırıb
"Traxtur" tərəfdarının dəfn mərasimində qarşıdurma- Hökumət qüvvələri zor tətbiq etdi
XİN: Ağır cinayətlər törədənlər istisna olmaqla, Azərbaycan bütün saxlanılanları Ermənistana qaytarıb
Hicaba görə yüzlərlə qadın həbs edilib
SEPAH sosial media fəallarını təhdid edir
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində Azərbaycanın etirazları əsasında dinləmələr başlayır
Media: İsrail İranın hücumuna tezliklə cavab verəcək
İsrail Hizbullah terror təşkilatının silah istehsal edən obyektlərini məhv etdi
Bayden: "Hərbçilərimizin bacarığı sayəsində İsrailə yönəlmiş PUA və raketləri vurduq"
Pakistan İrana bağlı silahlı qruplaşmanı terror təşkilatı elan etdi
“Azərbaycan rəqsi iffətə qarşı deyil”- Təbriz şəhərinin Prokurorluğu
Ağdamda 2 nəfər minaya düşüb
Polis komandanlığı: Aprelin 13-dən hicab layihəsi tam şiddətlə tətbiq olunacaq
Səhənd stadionunda Azərbaycan bayrağı qaldırıldı
Hindistan ilk dəfə olaraq Ermənistana hərbi attaşe təyin edib
İranın HƏMAS-a maliyyə yardımı ilə bağlı məktub ələ keçdi
İran uranın zənginləşdirilməsini sürətləndirib
Ermənistan tərəfi Azərbaycan sərhədçilərinə atəş açdığını etiraf edib
İran PUA-ları İsrailə çatmadan vurulub
Media: İsrail İranın hücumuna tezliklə cavab verəcək
Şorabildə ekoloji problem - Balıqlar məhv olur
İrana bağlı daha iki şəxs saxlanılıb
İsrail Livana aviazərbələr endirib
Fransa da İran səmasından uşuçlarını dayandırıb
Bayden: "Hərbçilərimizin bacarığı sayəsində İsrailə yönəlmiş PUA və raketləri vurduq"
Rişi Sunak: “Böyük Britaniya İsrailin və bütün regional tərəfdaşların təhlükəsizliyini müdafiə edəcək”
Avropa Birliyi İranın İsrailə hücumunu pislədi