GUNAZ.TV
GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ
Hücum gecəsi İsveçrə səfiri SEPAH-a çağırılıb
Rusiyalı ekspert: Sülhməramlıların çıxarılması Qarabağ məsələsinin birdəfəlik bağlandığı tarixdir
Rusiya XİN: Qərb Cənubi Qafqazı hərbiləşdirməyə davam edir
Ağalı kəndində silah-sursat aşkar edilib
Ağdamda yerləşən Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzinin fəaliyyəti dayandırılacaq
İranın iqtisadiyyatı endirimli neft satışı hesabına inkişaf edib
Rusiya XİN Brüssel danışıqlarına dair sızan məlumatlarla bağlı Ermənistandan dəqiq reaksiya gözləyir
Azərbaycanlı müəllim həbs cəzasını çəkmək üçün çağırıldı
Terrorçu qrupları dəstəkləyən şəxs Azərbaycanlı şərhçiyə həmlə edib
İran həbsxanalarında 5 məhkum edam edildi
ABŞ İsrailin İrana əks-hücum etməməsi müqabilində Rəfah əməliyyatını təsdiqləyib
Hizbullahın İsrailə həmlə üçün sitifadə etdiyi PUA İran istehsalı olub
İran bölgə ölkələrini təhdid etməyi davam etdirir - Cəzalandırılacaqlar
İsrail Avropa İttifaqının İrana qarşı yeni sanksiyalarını alqışlayıb
Kərim Fəyyazi yol qəzası nəticəsində həyatını itirib
Dövlət Xidməti: Ermənilərin Xudavəng monastırında törətdikləri vandalizmlə bağlı lazımi addımlar atılacaq
Güneyli aktivistlər prokurorluğa çağırılıb
Nərgiz Məhəmmədi: İran rejimi qadınlara qarşı müharibə elan edib
ABŞ Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
İrana qarşı yeni sanksiyalara görə AB-nin sammiti çağırılacaq - AB liderləri bəyanat yaydı
Milli fəal saxlanılaraq həbsxanaya köçürüldü
“The New York Times”: İsrail İrana geniş miqyaslı cavab verəcək
İran rejimi İsraili yarım əsrlik təyyarə ilə qorxudur
Hizbullah İsrailin icma mərkəzinə hücum etdi
İran rejiminin tək bacarığı – saxta xəbər tirajlamaq
İranda daha bir məhbus intihar etdi
İranın əleyhinə bir neçə sərt layihə qərara alınıb - ayrıntılar
Hikmət Hacıyev: Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycandan vaxtından əvvəl çıxarılması barədə hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib
Erməni deputat Rusiyanı ittiham edib
İran səfiri yenə qırmızı xətdən danışdı
ABŞ İranın hərəkətləri əleyhinə qarşı "birgə strategiya" planı hazırlayır
İran səfiri Portuqaliya XİN-ə çağırılıb - YENİLƏNİB
İran rejiminin qələbə eyforiyası
Kreml: Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağdan çıxarılmasına başlanılıb
Məcburi hicab qaydaları çərçivəsində geyim saytları bağlandı
Kemeron: İsrailin İranın hücumuna cavab vermək qərarı verdiyi aydındır
Almaniya və Britaniya XİN rəhbərləri İsraildədir
Təbrizdə məcburi hicab qaydaları ilə bağlı tədbirlər artırıldı
İbrahim Rəisi: İsrailin İrana ən kiçik hücumu belə olsa, şiddətli qarşıdurma yaşanacaq
Güneyli aktivistlər Tehranın prokurorluğuna çağırılıb
“Yeni sanksiyalarla İranın neft ixracatı üzrə potensial imkanı azalacaq”- ABŞ
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb
Milli fəallar istintaq idarəsinə çağırılıb
GünAz TV: Musa Bərzinin sözlərinə görə, fars dilini və ya özlərini bu dildə yaxşı ifadə edə bilməyən milyonlarla qeyri-fars əhali İran məhkəmə sistemində “haqlı ikən haqsız duruma düşə bilir və ədalətsizliyə məruz qala bilirlər.”
“Amerikanın Səsi”nə danışan hüquqşünas müttəhimlərin tərcüməçi ilə təmin olunma haqqının İran qanunlarında konkret şəkildə zəmanətə alınmadığını vurğulayır. O deyir ki, məhkəmələrdə qeyri-fars icmalara mənsub vətəndaşların müdafiə haqqı tam yerinə yetirilmir.
“İranda milyonlarla insan farsca bilmir, bilsə də özünü fars dilində ifadə etməkdə çətinlik çəkir. Bir şəxs özünü hər hansı bir dildə ifadə etməkdə çətinlik çəkirsə və öz ana dili və ya başqa dildə daha rahatdırsa, o ölkə onun özünü rahat ifadə etməsi üçün lazımi imkanları təmin etməlidir,” Bərzin söyləyir.
O, İran məhkəmələrində insanların dil problemi üzündən ədalətsizliyə məruz qala bildiklərini önə çəkir:
“İnsanlar məhkəmədə özlərini qanunun müəyyən etdiyi dildə ifadə edə bilməsələr, bu o mənaya gəlir ki, ədalət onlar üçün təmin ola bilməyəcək. O insanların ədalətsizliyə məruz qalma ehtimalı daha çoxdur. Bu məsələ xüsusilə də cəza məhkəmələrində çox önəmlidir. Müttəhim ya şikayətçi fərq etməz, məhkəmədə özünü ifadə edə bilməsə və sözlərini məhkəmə məsullarına ya hakimlərə çatdıra bilməsə, qarşı tərəf onu məğlub edə bilər. Bu şəxs haqlı ikən haqsız duruma düşə bilər.”
Hüquqşünasın fikrincə, İran məhkəmə sistemində bu məsələnin önəmi və ağırlığına uyğun olaraq tədbirlər görülməyib.
O hesab edir ki, buproblemin tam həlli üçün, xüsusilə milyonlarla insanın danışdığı dillərə ən azından öz bəlgələrində rəsmi status verilməlidir.
“Bu problemin kökdən həll olunması üçün farscanın yanında digər dillərin də rəsmi olması gərəkir. Ən azından 30 milyon insanın danışdığı türkcə də farscanın yanında rəsmi olması lazimdir. Bu dillərin ən az öz bölgələrində rəsmi olması zərurətdir. Amma, indi ki bu dillər rəsmi deyil, nə etmək lazimdir? Başqa ölkələrdə tərcüməçi ilə təmin olunma haqqı tanınır. Yəni bir şəxsin rəsmi idarə dilində danışmaq və özünü ifadə etmək gücü yoxdursa, dövlət ya hər hansı bir qurum ona tərcüməçi təmin etmə haqqı tanıyır.”
Bərzin bu haqqın İran qanunlarında zəmanətə alınmadığını bildirir.
“İran qanunlarında görürük ki, bir şəxs farsca danışıb və yaza bilmirsə, ona sadəcə prokurorluq mərhələsində bir tərcüməçi tutacaqlar. Bundan başqa bir şey yoxdur. Yəni qanun demir ki, bunun polis mərkəzində də bu haqqı var, ya başqa mərhələlərdə. Sadəcə o mərhələdə tərcüməçi haqqı var ki, prokurorluqdadır,” o, qeyd edir.
Hüquqşünas bu durumun beynəlxalq normalara uyğun olmadığını vurğulayır: “Bu, yetərli deyil. Çünki, beynəlxalq sənədlərə baxanda, qeyd olunur ki, dövlət idarə dilini bilməyən şəxsləri tərcüməçi xidməti ilə təmin etməklə mükəlləfdir.”
İram məhkəmələri rəsmi tərcüməçilərdən istifadə edilir, amma Musa Bərzinin dediklərinə əsasən, bu xidmət əməldə İran vətəndaşlarına şamil olmur:
“Məhkəmələrdə rəsmi tərcüməçilərdən istifadə etmək ənənəsi yoxdur. Yəni, elə ənənə yoxdur ki, İranda yaşayan qeyri-fars etnik qruplar üçün rəsmi tərcüməçi istifadə olunsun. Onlar ümumiyyətlə xarici vətəndaşlar üçündür. Yerli sakinlər üçün tərcüməçi işini ağsaqqal üsulu ilə həll edirlər. Misal, oralarda farscanı yaxşı bilən, türkcəni də bilən bir şəxsi tapıb gətirirlər. Amma bu yetərli deyil. Bu şəkildə o şəxsin haqlarını qorumaq olmaz.”
O əlavə edir, “rəsmi tərcüməçilər o dilləri yaxşı bilirlər. And içiblər və məsuliyyət daşıyırlar. Amma hər hansı birini küçədən tapıb gətirəndə, onun heç bir məsuliyyəti yoxdur. Bu durumda tərcümə yanlış olsa, bunu daha sonra isbatlamaq da çətindir.”
Qeyri-fars icmalara mənsub müttəhimlərin nəzarət altına alındıqdan sonra məhkəməyə qədərki proseslərdə dil problemi yaşaya biləcəklərinə diqqət çəkən vəkil məhkəmələrdə “qeyri-fars millətlərin müdafiə haqqının tam yerinə yetirilmədiyini” vurğulayır.
“Bir müttəhimi ki, tuturlar, ilk başda polis mərkəzi ya istintaq idarəsinə (Agahi) gətirilib, orada ifadəsi alınır. Bu çox zamanlarda yazılı şəkildə olur. Yəni vərəqəni qarşısına qoyurlar ki, ‘sən bu işi gördün ya görmədin?’ O şəxs o dili yaxşı bilmirsə, o suallara doğru cavab verə bilməyəcək. Yəni deyə bilərik ki, qeyri-fars millətlərin müdafiə haqqı tam yerinə gətirilmir,” deyə hüquqşünas bildirir.
Beynəlxalq insan haqları qurumlarına görə, xüsusilə ölüm cəzası ilə mühakimə edilən müttəhimlərin düzgün tərcümə xidmətilə təmin olunmaması düzəldilməz faciələrə yol aça bilər.
Amnesty International təşkilatının bəyanatlarına istinadən, fars dilini anlamayan müttəhimlərin bəzisi onlara qarşı irəli sürülən ittihamları başa düşmür. Qurum o cümlədən, ötən illərdə daşqalaq cəzasına məhkum edilmiş Səkinə Məhəmmədi Aştiyani və Şamama Qurbaninin farsca bilmədiklərini və sorğu-sual prosesində imzalamaq məcburiyyətində qaldıqları farsca sənədlərin nədən ibarət olduğunu anlamadıqlarını qeyd edib.
“İranda 200-dən artıq suçun cəzası edamdır. Təbiidir ki, edam cəzası ilə mühakimə olunan insanlar bu məsələdə daha böyük çətinliyə düşə bilərlər. Misal üçün narkotik maddə ilə əlaqədar tutulan bir şəxs, böyük ehtimal ki, yüksək təhsili də yoxdur. Təbiidir ki, farscanı da yaxşı bilməsin. Təsəvvür edin ki, bunun mühakimə prosesi 3 il, 4 il sürə bilər. Bütün bu proseslərdə o özünü farsca ifadə etməyə məcbur olsa tamamilə ədalətsiz bir durum yaranar. Ayrıca bunların vəkillə görüşmə haqqı olmur. İranda vəkil sadəcə məhkəmə mərhələsində olur. Hələ bunların dövlət qurumlarına məktub yazmağa ehtiyacı olur ki, yaza bilmirlər. Təəsüflə İran həbsxanalarında belə bir xidmət verilmir” - deyə, Musa Bərzin əlavə edir.
Audionu dinləmək üçün qaynağımız olan aşağıdakı LİNK-ə müraciət müraciət edə bilərsiniz:
https://www.amerikaninsesi.org/a/musa-barzin/5118021.html
N.S
Ağdamda yerləşən Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzinin fəaliyyəti dayandırılacaq
İran bölgə ölkələrini təhdid etməyi davam etdirir - Cəzalandırılacaqlar
İrana qarşı yeni sanksiyalara görə AB-nin sammiti çağırılacaq - AB liderləri bəyanat yaydı
Hikmət Hacıyev: Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycandan vaxtından əvvəl çıxarılması barədə hər iki ölkənin ali rəhbərliyi qərar qəbul edib
İran səfiri yenə qırmızı xətdən danışdı
Kreml: Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağdan çıxarılmasına başlanılıb
Kemeron: İsrailin İranın hücumuna cavab vermək qərarı verdiyi aydındır
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb
Sistan və Bəlucistanda zəlzələ olub
İsrail-İran qarşıdurması "Traxtur"un baş məşqçisinin istefasına səbəb oldu
Prezident: Biz bu gün su mənbələrimizə tam sahib olmuşuq
Israil XİN 32 ölkəni SEPAH-ı terror təşkilatı kimi tanımağa çağırıb
"Traxtur" tərəfdarının dəfn mərasimində qarşıdurma- Hökumət qüvvələri zor tətbiq etdi
XİN: Ağır cinayətlər törədənlər istisna olmaqla, Azərbaycan bütün saxlanılanları Ermənistana qaytarıb
Hicaba görə yüzlərlə qadın həbs edilib
SEPAH sosial media fəallarını təhdid edir
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində Azərbaycanın etirazları əsasında dinləmələr başlayır
Media: İsrail İranın hücumuna tezliklə cavab verəcək
İsrail Hizbullah terror təşkilatının silah istehsal edən obyektlərini məhv etdi
Bayden: "Hərbçilərimizin bacarığı sayəsində İsrailə yönəlmiş PUA və raketləri vurduq"
Pakistan İrana bağlı silahlı qruplaşmanı terror təşkilatı elan etdi
“Azərbaycan rəqsi iffətə qarşı deyil”- Təbriz şəhərinin Prokurorluğu
Ağdamda 2 nəfər minaya düşüb
Polis komandanlığı: Aprelin 13-dən hicab layihəsi tam şiddətlə tətbiq olunacaq
Səhənd stadionunda Azərbaycan bayrağı qaldırıldı
Hindistan ilk dəfə olaraq Ermənistana hərbi attaşe təyin edib
İranın HƏMAS-a maliyyə yardımı ilə bağlı məktub ələ keçdi
İran uranın zənginləşdirilməsini sürətləndirib
Ermənistan tərəfi Azərbaycan sərhədçilərinə atəş açdığını etiraf edib
İran PUA-ları İsrailə çatmadan vurulub
Media: İsrail İranın hücumuna tezliklə cavab verəcək
Şorabildə ekoloji problem - Balıqlar məhv olur
İrana bağlı daha iki şəxs saxlanılıb
İsrail Livana aviazərbələr endirib
Fransa da İran səmasından uşuçlarını dayandırıb
Bayden: "Hərbçilərimizin bacarığı sayəsində İsrailə yönəlmiş PUA və raketləri vurduq"
Rişi Sunak: “Böyük Britaniya İsrailin və bütün regional tərəfdaşların təhlükəsizliyini müdafiə edəcək”
Avropa Birliyi İranın İsrailə hücumunu pislədi