GUNAZ.TV
صدای آزادی آذربایجان جنوبی
وضع تحریمهای جدید علیه نفت ایران
ارمنستان با برگرداندن ۴ روستای اشغالی به آذربایجان موافقت کرد
از محل انفجار بامداد جمعه در اصفهان چه میدانیم
ایتالیا: اسرائیل در داخل ایران عملیات پهپادی انجام داد
مقام اسرائیلی: به 9 هدف وابسته به سپاه حمله کردیم
امتناع ارتش اسرائیل از اظهار نظر در مورد حمله به ایران
صدای انفجار در تبریز؛ خبرگزاری حکومتی فارس: ناشی از شلیک پدافند هوایی بوده
خبرگزاری بلومبرگ: مقامهای اسرائیلی حمله به ایران را به آمریکا خبر داده بودند
حمله اسرائیل به ایران؛ رسانههای حکومتی در تلاش برای عادی نشان دادن شرایط ایران
اسرائیل چندین منطقه از ایران را هدف قرار داد
پرویز سیابی گرجان فعال ۷۷ ساله آذربایجانی مبحوس در زندان اردبیل به مرخصی اعزام شد
کشتی جاسوسی ایران از بیم حمله اسرائیل دریای سرخ را ترک کرد
آمریکا و بریتانیا تحریمهای شدیدی علیه صنایع پهپادی و موشکی ایران اعمال کردند
استراتژی پاسخ اسرائیل به حمله ایران
تاکید «گروه هفت» بر هماهنگی بیشتر برای اعمال تحریم علیه ایران
گردشگری ترکیه؛ 60 میلیون گردشگر و 60 میلیارد دلار درآمد
فیزیکدان ترک جایزه بزرگ هاروارد را گرفت
حمله هوادار گروههای تروریستی کُردی به مجری اورمیهای به دلیل گفتن «یاشاسین آذربایجان»
کریم فیاضی فعال ملی آذربایجان بر اثر تصادف اتوبوس در گردنه حیران جان باخت
ودود اسدی فعال ملی آذربایجان به دادسرای اوین تهران احضار شد
تجمع اعتراضی مالباختگان خودرویی قزوین مقابل نهاد ریاست جمهوری در تهران
سعید مینایی به شعبه ۵ بازپرسی دادسرای اوین احضار شد
آلمان، فرانسه و آمریکا در صدر واردکنندگان قطعات خودرو و لوازم یدکی از ترکیه
بایدن: در صورت تشدید حملات ایران به اسرائیل، احتمالا آمریکا مداخله میکند
همکلاسی سابق پوتین به ریاست دیوان عالی روسیه رسید
پرزیدنت علی اف تفاهمنامه تاسیس دانشگاه آذربایجان-ترکیه را تصویب کرد
خروج کامل نیروهای حافظ صلح روسیه از قاراباغ
در اقدامی بیسابقه؛ سفیر سوئیس در تهران توسط سپاه احضار شد
بازداشت و انتقال «کریم اسماعیل زاده» به زندان تبریز
ادعای سازمان محیطزیست: وضعیت دریاچه اورمیه خوب است
وزیر خارجه بریتانیا: اسرائیل تصمیم گرفته است به ایران پاسخ دهد
برگزاری اولین جشنواره بزرگ فیلم مسلمانان بدون ایران
یونان: در ساخت پهپاد از ترکیه عقب ماندیم
آخوندهای حوزههای علمیه تبریز: زنان حق ندارند به ورزشگاه سهند بروند
احضار آیدین محمدی و سالار طاهرافشار به دادسرای اوین
استقبال شهروندان آذربایجان جنوبی از «فولیا اؤزتورک»؛ عبدالله آغار: ترکهای آذربایجان جنوبی در قلب ما جا دارند
بورل: اتحادیه اروپا تحریمها علیه ایران را تشدید میکند
تمسخر و به حراج گذاشتن لاشههای موشکهای ایران توسط شهروندان اردنی به عنوان آهن قراضه
آمریکا از همکاری با متحدان برای طراحی یک «راهبرد یکپارچه» در پاسخ به اقدامات ایران خبر داد
تداوم بازداشت و بلاتکلیفی «وحید اصغری» نوجوان آذربایجانی در زندان مرکزی تبریز
جدایی خمز از تراکتور آذربایجان؛ نتایج ضعیف یا نگرانی از حمله اسرائیل؟
همزمان با تعلیق فعالیت بازرسان آژانس: گروسی از حمله به تاسیسات اتمی ایران ابراز نگرانی کرد
مقامات آمریکایی: نیمی از موشکهای بالستیک در حمله به اسرائیل عمل نکردند
ایران وایر:دو هفته پیش یک مقام رسمی در وزارت اقتصاد ایران، از عدم بازگشت ۳۰ میلیارد از کل ۴۰ میلیارد دلار صادراتی سال ۹۷ و فرار سرمایه صحبت کرده بود. چند روز بعد رئیس سازمان توسعه تجارت منکر فرار سرمایه شده و گفته بود عدم بازگشت ۳۰ میلیارد دلار به ایران غیرممکن است و این پول از کانال دیگری حتما به ایران بازگشته است.
اما واقعیت چیست؟ در این گزارش سعی میکنیم با بازخوانی فکتهای موجود ببینیم چه کسی راست میگوید؟ حجم پولی که پارسال صادرکنندگان رسمی، تحت نظارت نهادهای دولتی به ایران بازنگردانده یا به عبارت دیگری از کشور خارج کردهاند، تقریبا چقدر است؟ و این صادرکنندگان دقیقا چه کسانیاند؟
حرف حساب مدعیان فرار سرمایه چیست؟
حسین میرشجاعیان -معاون سابق و مشاور فعلی وزیر اقتصاد ایران، بیست و یکم اردیبهشت ماه به خبرگزاری ایسنا گفته بود: «۳۰ میلیارد دلار از مجموع ۴۰ میلیارد دلار ارزهای حاصل از صادرات [غیرنفتی] نه به صورت کالا و نه به هیچ صورت دیگری وارد کشور نشده و مصداق فرار سرمایه است».
استدلال این مقام مسئول در وزارت اقتصاد، دادههای قابل ردیابی و اندازهگیری سامانه نیما و کارتهای بازرگانی است. البته این اطلاعات به صورت عمومی در دسترس نیستند و نمیتوان مستقلا ادعای آقای میرشجاعیان را تایید یا رد کرد، اما به هر حال او مدعی است:
«آمار عدم بازگشت ارزهای صادراتی از سامانه نیما به دست میآید و مشخص میشود که صادرکنندگان چقدر ارز صادر کرده و چقدر به سامانه نیما برگرداندهاند. برخی ادعا میکنند که از طریق ارزهای صادراتی، خودشان واردات مواد اولیه را انجام دادهاند که همه اینها از طریق کارتهای بازرگانی و همچنین سامانه نیما قابل بررسی است. آنچه مشخص است ۳۰ میلیارد دلار از ارز صادرات غیرنفتی در بین هیچ کدام از موارد مربوط به واردات مواد اولیه نبوده است و عملاً مشمول صادرات بدون بازگشت ارز است».
منکران فرار سرمایه چه میگویند؟
اما محمدرضا مودودی، سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران منکر «فرار سرمایه» است و اتهام «خیانت» به صادرکنندگان را بی انصافی در حق کسانی میداند که جور کاهش صادرات نفت را میکشند.
او روز بیست و هفتم اردیبهشت ماه به خبرگزاری تسنیم گفت: «ما هیچ وجه اعتقادی به فرار سرمایه نداریم... نمیگوییم آمار ۳۰میلیارد دلار اشتباه است ولی معتقدیم این رقم، از کانالی که مد نظر بانک مرکزی بوده، به کشور بازنگشته است ولی این به معنی عدم بازگشت ارز به کشور نیست. قطع و یقین این ارقام به کشور بازگشته ولی از کانالهای دیگر».
اما این کانالها کدام هستند و شاهد ادعای او چیست؟ استدلال سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران «فعالیت خطوط تولید کشور» است. آقای مودودی میپرسد اگر سرمایه از کشور خارج شده بنگاههای تولیدی چطور محصولات صادراتی را تولید کردهاند؟ او معتقد است متهم کردن صادرکنندگان به فرار سرمایه بیانصافی است:
«در این شرایط باید دست صادرکنندگان را بوسید. امروز آنها باید کمبود ارز نفتی کشور را هم جبران کنند لذا نباید آنها را دلسرد کنیم و اجازه ندهیم تا این تصور برایشان بوجود آید که علیرغم فعالیت در این شرایط سخت و تولید و صادرات و ارزآوری آنها به کشور، به خیانت به کشور آن هم برای بازنگرداندن ارز صادراتیشان به کشور متهم شدهاند».
چه کسی درست میگوید؟
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی روز سیام اردیبهشت اعلام کرد «در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۸.۷ میلیارد دلار ارز صادراتی به کشور بازگشته است».
مقایسه این عدد با ارزش صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۷ مشخص میکند رقم دقیق پولی که وارد ایران نشده چقدر است؟
بر اساس آخرین آمار گمرک ایران، ارزش کل صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۷، ۴۴.۳ میلیارد دلار بوده است. از میان ۴.۹ میلیارد دلار مربوط به صادرات میعانات گازی است که رسما وزارت نفت مسئولیت آن را بر عهده دارد. از نظر قوانین گمرکی صادرات میعانات گازی جزو صادرات غیرنفتی است، اما عملا باید آن را جزو صادرات نفتی به حساب آورد. اگر آمار صادرات میعانات را از آمار کلی صادرات کسر کنیم چیزی در حدود ۳۹.۴ میلیارد دلار باقی میماند.
اگر عدد اعلام شده از سوی رئیس کل بانک مرکزی را، یعنی ۱۸.۷ میلیارد دلار ارز بازگشتی یک فکت قطعی فرض کنیم، چیزی حدود ۲۵.۶ میلیارد دلار ارز صادراتی بازنگشته است.
عدم بازگشت ارز صادراتی به چه معنی است؟
صادرکنندگان ارز صادراتی را به روشهای مختلفی به داخل بازمیگرداند تا در ایران تبدیل به پول ایرانی شود. به طور معمول تکنرخی صادرکنندگان این پول را در بازار نقد میکنند، اما در شرایط غیر معمول چند نرخی دولت قواعدی برای این کار تعیین میکند. بعد از بالا گرفتن بحران ارزی در ابتدای سال گذشته دولت اول اعلام کرد به همه واردکنندگان ارز دولتی میدهد. بعد از هرج و مرح اولیه قرار شد ارز دولتی فقط برای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته شود. اما با توجه به نوسان شدید و افزایش چشمگیر قیمت ارز در بازار آزاد، تابستان پارسال سامانه نیما راهاندازی شد. ساختار نیما ظاهرا شبیه یک بازار توافقی است که در آن خریداران عادی و سفتهبازان حضور ندارند و قیمت عرض بر اساس عرضه و تقاضای صادرکنندگان و واردکنندگان تامین میشود.
بنابراین صادرکنندگان و واردکنندگان رسمی که کارت بازرگانی دارند، رسما متعهد باید ارز صادراتی را وارد این بازار کنند که ظاهرا نزدیک ۶۰درصد ارزهای صادراتی وارد این بازار نشده.
دلارهای صادراتی کجا رفتهاند؟
اما اینکه این دلارها کجا رفتهاند را کسی نمیداند. یا اصلا وارد ایران نشدهاند، یا اینکه خارج از سامانه اصلی رسمی وارد شبکه غیررسمی صرافیهای خارج از کشور شده است.
فرض کنید یک صادرکننده، یک میلیون دلار محصولات کشاورزی به خارج صادر کرده. این مقدار دلار اگر با قیمت پایه ۸ هزار تومان وارد سامانه نیما شود، تبدیل به۸ میلیارد تومان پول میشود. با این پول محصولات تازهای تولید و صادر میشوند. از آن سو واردکننده، این یک میلیون دلار را به همین قیمت ۸میلیارد تومان از سامانه نیما تهیه میکند تا با آن از خارج از کشور جنس وارد کند.
حالا فرض کنیم صادرکننده این پول را به سامانه نیما نبرد و در بازار آزاد مثلا به قیمت ۱۲ هزار تومان بفروشد. مابهتفاوت بیش از ۴ میلیارد تومان است.
شاید در یک اقتصاد سالم و آزاد حق را بتوان به صادرکننده داد که ارزش را هر کجا که دلش خواست بفروشد، اما باید این واقعیت را در نظر بگیریم که اغلب صادرکنندگان خود واردکننده هم هستند. یعنی از سامانه نیما ارز وارداتی به قیمت ۸ تومان میگیرند و ارز صادراتی را در بازار آزاد به قیمت بیش از ۱۲ تومان میفروشند و پول مابهتفاوت قیمت را به جیب میزنند.
اما هزینه این پول مفت را چه کسی میپردازد؟ در واقع مردم ایران. یعنی دولت مجبور است برای کنترل قیمت ارز وارداتی، کمبود بازار نیما را جبران کند، اما از کجا؟ با برداشتن پول از حساب ذخیره ارزی یا از طریق استقراض که هر دو به شکل تورم روی سر مردم خراب میشوند.
با این اوصاف میتوان گفت که تعبیر فرار سرمایه تعبیر کاملا درستی است. یعنی ارزی که باید به صورت منطقی برای واردات مصرف شود، در بازار غیررسمی تبدیل به تومان میشود و از طریق شبکه گسترده صرافیهای ایرانی برای همیشه از کشور خارج میشود.
با این حساب به نظر میرسد در این مورد حق با مشاور وزیر اقتصاد است. صادرکنندگان رسمی که قواعد بازی را پذیرفته و از مزایای ارز وارداتی بهره میبرند، هم از نظر قانونی و هم از نظر اخلاقی متهم به فرار سرمایهاند.
این البته بدون در نظر گرفتن سایر شواهد و قرائنی است که نشان میدهد مافیای فساد خصولتی، نقش عمدهای در فرار سرمایه با ابزار ارز صادراتی دارد.
ترکیب صادرات غیرنفتی ایران به روشنی نشان میدهد که بازیگران اصلی در این میان چه کسانیاند. حجم صادرات محصولات پتروشیمی ک چیزی بیش از ۱۴ میلیارد دلار است. حجم صادرات محصولات صنعتی هم نزدیک ۲۰ میلیارد دلار است که بخش بزرگی از آن در اختیار به صنایع بزرگی است که به دلیل خصوصیسازی، تبدیل به کانونهای فساد در ایران شدهاند.
در واقع کسانی که امروز در مظان اتهام فرار سرمایه قرار گرفتهاند، بیش از تجار معمولی، نهادهای قدرتمندیاند که به صورتهای مختلف، روی بخشهای تولید و بازرگانی ایران چنبره زدهاند و هزینههای زیادی را به اقتصاد و جامعه ایران تحمیل کردهاند. هزینهای به اندازه هدر رفتن ۳۰ میلیارد دلار برای اقتصاد شکننده ایران وهزینهای به بزرگی هزاران میلیارد تومان پول کثیف بادآورده که تبعات زیانباری برای جامعه ایران به همراه دارد.
گونازتی وی
M.Y
صدای انفجار در تبریز؛ خبرگزاری حکومتی فارس: ناشی از شلیک پدافند هوایی بوده
پرویز سیابی گرجان فعال ۷۷ ساله آذربایجانی مبحوس در زندان اردبیل به مرخصی اعزام شد
حمله هوادار گروههای تروریستی کُردی به مجری اورمیهای به دلیل گفتن «یاشاسین آذربایجان»
کریم فیاضی فعال ملی آذربایجان بر اثر تصادف اتوبوس در گردنه حیران جان باخت
ودود اسدی فعال ملی آذربایجان به دادسرای اوین تهران احضار شد
تجمع اعتراضی مالباختگان خودرویی قزوین مقابل نهاد ریاست جمهوری در تهران
سعید مینایی به شعبه ۵ بازپرسی دادسرای اوین احضار شد
آخوندهای حوزههای علمیه تبریز: زنان حق ندارند به ورزشگاه سهند بروند
احضار آیدین محمدی و سالار طاهرافشار به دادسرای اوین
استقبال شهروندان آذربایجان جنوبی از «فولیا اؤزتورک»؛ عبدالله آغار: ترکهای آذربایجان جنوبی در قلب ما جا دارند
تداوم بازداشت و بلاتکلیفی «وحید اصغری» نوجوان آذربایجانی در زندان مرکزی تبریز
جدایی خمز از تراکتور آذربایجان؛ نتایج ضعیف یا نگرانی از حمله اسرائیل؟
جلوگیری از برگزاری مراسم هوادار فوت شده تراکتور آذربایجان و ضرب و شتم حاضرین
فیلم ترکی تایماز منتخب جشنواره بینالمللی فیلم کودک شد
هوادار تراکتور آذربایجان از شدت ناراحتی درگذشت
رسانههای فارسیزبان؛ ارگان خبری، حزب سیاسی یا کارخانهی تولید شهروند سرباز؟
شعار «آذربایجان قیزلاری» با حضور دختران شهرهای مختلف آذربایجان در ورزشگاه سهند سرداده شد
واکنش مضحک پلیس ایران به لیرز انداختن مامورانش در بازی تراکتور – سپاهان؛ لیزر نبود چراغقوه بود!
حضور چشمگیر اعضای گروه تروریستی حسینیون در صداوسیمای ایران
محیط زیست آذربایجان قربانی سوء مدیریت؛ تلف شدن ماهیهای دریاچه شورابیل اردبیل در اثر آلودگی
رسانههای فارسیزبان؛ ارگان خبری، حزب سیاسی یا کارخانهی تولید شهروند سرباز؟
هوادار تراکتور آذربایجان از شدت ناراحتی درگذشت
حمله هوادار گروههای تروریستی کُردی به مجری اورمیهای به دلیل گفتن «یاشاسین آذربایجان»
استقبال شهروندان آذربایجان جنوبی از «فولیا اؤزتورک»؛ عبدالله آغار: ترکهای آذربایجان جنوبی در قلب ما جا دارند
بنگویر: اکنون وقت یک حمله خردکننده به ایران است
شعار «آذربایجان قیزلاری» با حضور دختران شهرهای مختلف آذربایجان در ورزشگاه سهند سرداده شد
خروج کامل نیروهای حافظ صلح روسیه از قاراباغ
جدایی خمز از تراکتور آذربایجان؛ نتایج ضعیف یا نگرانی از حمله اسرائیل؟
فیزیکدان ترک جایزه بزرگ هاروارد را گرفت
تمسخر و به حراج گذاشتن لاشههای موشکهای ایران توسط شهروندان اردنی به عنوان آهن قراضه
صدای انفجار در تبریز؛ خبرگزاری حکومتی فارس: ناشی از شلیک پدافند هوایی بوده
جلوگیری از برگزاری مراسم هوادار فوت شده تراکتور آذربایجان و ضرب و شتم حاضرین
ضرب و شتم کارگر اخراجی هوراند پلاستیک کلیبر توسط مدیر کارخانه
آخوندهای حوزههای علمیه تبریز: زنان حق ندارند به ورزشگاه سهند بروند
کریم فیاضی فعال ملی آذربایجان بر اثر تصادف اتوبوس در گردنه حیران جان باخت
فیلم ترکی تایماز منتخب جشنواره بینالمللی فیلم کودک شد
در اقدامی بیسابقه؛ سفیر سوئیس در تهران توسط سپاه احضار شد
پرزیدنت علی اف تفاهمنامه تاسیس دانشگاه آذربایجان-ترکیه را تصویب کرد