صدو سی و پنجمین سالگرد تولد محمد امین رسولزاده معمار استقلال آذربایجان،نابغه بزرگ جهان شرق

آخرین خبرها

صدو سی و پنجمین سالگرد تولد محمد امین رسولزاده معمار استقلال آذربایجان،نابغه بزرگ جهان شرق

۱۴۰۰.۰۷.۲۸, ۰۷:۳۶

Gunaz.tv

گوناز تی وی:امروزصدو سی وپنجمین سالگرد تولد رهبر بزرگ جهان ترک و تمامی آذربایجانیان جهان محمد امین رسولزاده ،معمار استقلال آذربایجان و اولین جمهوری دموکراتیک در جهان شرق مسلمان است.

بزرگ مردی که به رهبری وی در سال 1918 جمهوری مستقل دمموکراتیک آذربایجان به مرکزیت گنجه در آذربایجان شمالی تاسیس شد.

وی متولد31 ژانويه 1884 در نوخالي باكودر آذربایجان شمالی است. روشنفکری که بنا بر گفته خودش آرزو و هدفش آزادی انسانها و استقلال ملت ها بود و در همین راستا اولین جمهوری دموکراتیک در جهان شرق مسلمان را به ملت بزرگ آذربایجان هدیه نمود.

رسولزاده در سال 1902 «سازمان جوانان مسلمان» را بنيان گذاشت كه از جمله اهداف آن، چاپ و پخش بيانيه و تبليغ در بين كارگران كارخانه ‏ها بود و در اين راستا نشريه‏اي بنام «همت» انتشار داد كه بعدها «تكامل» شد. او در سال 1905 در جريان مبارزات انقلابي خود با استالين آشنا شد.

آنموقع هر دو 20 ساله بودند و رسول‏زاده به عنوان روزنامه‌نگار كار مي‌كرد. او مقاله‌هايي را براي انواع روزنامه‌هاي مخالف مي‌نوشت و با گروه مساوات آذربايجان همكاري داشت. استالين نيز در باكو بود.زماني كه مقامات رسمي روسيه تلاش كردند استالين را دستگير و زنداني نمايند، رسول‏زاده او را در آپارتمان شخصي‌اش پنهان كرده و جانش را نجات داده بود. در 1906 در روزنامة «قلم» مقاله مي‏نوشت و آنگاه به سردبيري موقت آن رسيد. در اين سال سردبيري «تكامل» را عهده‏دار گرديد.

در 1907 كه عرصه برمخالفان در روسيه تنگ شد، به ايران آمد و در حمايت از مشروطه به فعاليت پرداخت. او همراه كساني چون سيدحسن تقي‏زاده و سليمان ‏ميرزا اسكندري و سيدمحمدرضا مساوات، حزب دموكرات را بنيان نهاده و روزنامة «ايران نو» را انتشار دادند. رسول‏زاده سرمقالة اين روزنامه را مي‏نوشت. او در 1328 ه.ق و در دومين سال انتشار آن سردبير شد. در 1911 به تركيه رفت و به «ترك اوجاغي» کانون ترک ها پيوست.

پس از آغاز جنگ جهاني اول، به باكو بازگشت و فعاليتهاي انقلابي خود را از سرگرفت. در 1917 كه رژيم تزاري سرنگون شد، او زمينه را براي استقلال آذربايجان فراهم يافت. در 28 مه 1918 تشكيل جمهوري آذربايجان به عنوان اولين جمهوري دمکراتیک در جهان مسلمان شرق اعلام شد و رسول‏‏زاده با اكثريت آراء به عنوان رهبر شوراي ملي آذربايجان برگزيده شد. در28 آوريل 1920 كه نيروهاي ارتش سرخ به رهبري سرگئي كيروف، باكو را تصرف و جمهوري آذربايجان را ساقط كردند، رسول‏زاده در روستايي مخفي شد ولي به زودي دستگير و زنداني شد. استالين به باكو آمده و او را از زندان آزاد كرد وباخود به مسكو برد تا هم زير نظر اوباشد و هم اينكه شايد بتواند اورا تطميع نمايد.

در مسكو استالين پستهاي مختلفي را به او پيشنهاد كرد ولي او هيچكدام از آنها را نپذيرفت چون از سقوط جمهوري آذربايجان به دست بلشويكهاي روس آزرده خاطر بود. او حتي سمت مترجم رسمي دولت شوروي را نپذيرفت و ترجيح داد در دانشگاه مسكو، تاريخ و ادبيات شرق را تدريس نمايد. چون شيوه استالين نابود كردن دوستان قديمي بود، رسول‏زاده به ياري برخي از اعضاي حزب مساوات، به فنلاند گريخت و از آنجا در سال 1922 به تركيه رفت.

استالين از آتاتورك خواست تا طبق قرارداد استرداد مجرمين سياسي، رسول‏زاده را به شوروي تحويل دهد. با توجه به فشار مضاعف روسیه به ترکیه و اوضاع وخیم داخلی ترکیه به دنبال جنگ جهانی اول و مشکلات عدیده ای که ترکیه با آن دست به گریبان بود آتاتورك از رسول‏زاده خواست تا آرام شدن اوضاع، تركيه را ترك كند. رسول‏زاده به لهستان رفت و در آنجا با ژوزف پيلسودسكي رهبر لهستان ديدار كرد. چندي بعد با دختر برادر يا خواهر پيلسودسكي آشنا شد كه منجر به ازدواجشان گرديد. با حملة آلمان به لهستان در 1939 ، رسول‏زاده به تركيه بازگشت.

آرزوي او احياي استقلال آذربايجان ورهايي يافتن آذربايجان از زير يوغ استعمار روسها بود.به همين علت در انديشه بهره برداري از آن شرايط خاص بين المللي و كسب استقلال آذربايجان به ياري آلمان بود. زماني كه هيتلر آماده سازماندهي ارتش خود بود، از رسول‏زاده خواست تا براي آنان سخنراني كند. در سخنراني او تنها عشق به آذربايجان ديده مي‏شد. از اين رو كه هيتلربه انديشه رسولزاده پي برده بود و فهميده بود رسولزاده فقط و فقط در فكر كسب استقلال مجدد آزربايجان است از او نااميد شده و به او 24 ساعت مهلت داده شد كه آلمان را ترك كند. رسول‏زاده نيز به تركيه بازگشت ومدتي بعدبراثر بيماري قند درگذشت. مزار وی امروز در آنکارا قرار دارد.

بی شک رسول زاده با بینش عمیقی که ازهویت ترک و مفهوم وطنی آذربایجان وارزشهای دموکراتیک انسانی داشت وبا اعتقادی که به حق استقلال آذربایجان و حقوق برابر شهروندی داشت یکی از نوابغ بشریت است. مردی که در عصر جهالت و جنگ به تاسیس آذربایجان مستقل دموکراتیک بر مبنای ارزشهای ملت –وطن و برترین ارزش های دموکراتیک همت گمارد و نام ملت آذربایجان را به عنوان صاحبان اولین جمهوری دموکراتیک دنیای شرق مسلمان در تاریخ جهانجاودانه نمود.

وی شناخت عمیق و مطالعات بسیار ارزنده ای در خصوص آذربایجان جنوبی داشت و در نوشته های خود بارها از آذربایجان محصور در مرزهای ایران به عنوان آذربایجان جنوبی نام برده است.

گروه خبر سایت گوناز تی وی تولد این روشنفکر ترک آذربایجانی را که نه فقط نابغه یک عصر بلکه رهبر فکری و معنوی تاریخ آزادی و استقلال آذربایجان بوده و خواهد بود را به تمامی وطن دوستان آذربایجان و تمامی ترکان جهان تبریک میگوید.

این سخن رسولزاده مصداق واقعیت است که "بیر کره یوکسلن بایراق بیر داها ائنمز" و راه ما همین هدف وی خواهد بود چرا که ما نیز چونان او معتقدیم آذربایجان شایسته استقلال و انسان شایسته آزادی است.

گوناز تی وی

M.Y