GUNAZ.TV
صدای آزادی آذربایجان جنوبی
تیراختور آذربایجان جام حذفی را هم از دست داد
بیخبری از وضعیت و مکان نگهداری صیاد محمدیان
وزارت دفاع ترکیه: 931 تروریست طی عملیات پنجه-قفل تاکنون از پای در آمدهاند
ساس در زندان؛ شکنجه مضاعف، تهدید سلامت زندانیان و بیاعتنایی جمهوری اسلامی
افتتاح مرکز فرهنگی بینالمللی آذربایجان در جمهوری تورک قبرس شمالی
ایران هدف تحریمهای جدید نیوزیلند قرار گرفت
سوء قصد به نخستوزیر اسلواکی
سازمان اطلاعات آمریکا: روسیه، چین و ایران بزرگترین تهدید علیه انتخابات 2024 هستند
تکمیل اسکله شناور آمریکا برای کمک رسانی به غزه
اعتصاب غذای کارکنان بخش تولید پالایشگاه تبریز وارد شانزدهمین روز شد
شروع تغییر رنگ آب دریاچه ارومیه
حمایت گروه ابتکار باکو و ۱۴ جنبش مبارز برای استقلال در آخرین مستعمرات فرانسه
اعتراضات گسترده استقلالطلبان در کالدونیای جدید؛ فرانسه وضعیت اضطراری اعلام کرد
جمعآوری کتابهای ترکی از نمایشگاه کتاب تهران
سفر «استعلاجی» مولوی عبدالحمید به ترکیه
تأکید برندگان نوبل بر لزوم پاسخگو کردن حکومت ایران بهدلیل «استفاده ابزاری از اعدام»
اردن شبکه قاچاق تسلیحات ایران را خنثی کرد
تمدید قرار بازداشت دولت جعلی سابق قاراباغ
حمایت خامنه ای از یونانی ها در برابر عثمانی
مجلس ایران با تعطیلی شنبهها موافقت کرد
صیاد(اووچو) محمدیان در شهر کرج بازداشت شد
هلاکت فرمانده حزب الله در حمله پهپادی اسرائیل
اتحادیه اروپا تحریمهای ایران را به دلیل حمایت از جنگ اوکراین تشدید میکند
هشدار مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران: تهدید به «تغییر سیاست هستهای» را متوقف کنید
پاشینیان: زمان امضای پیمان صلح با آذربایجان فرا رسیده است
شناسایی دو سایت آلاینده ارمنستان توسط دکتر بایبوردی که پسابهای خود را وارد رود آراز میکنند
اجرای «طرح نور» در اردبیل؛ برخورد قضایی با شماری از شهروندان همزمان با بازداشت ۴ تن
امضا توافق درباره انتقال گاز طبیعی ترکمنستان به ترکیه از مسیر آذربایجان و گرجستان
وزیر خارجه آذربایجان: توافق با ارمنستان باید بر مبتنی بر واقعیت باشد
جبرئیل پاک روح با تودیع وثیقه از زندان مرکزی تبریز آزاد شد
دولتهای عضو اتحادیه اروپا با سختگیری در سیاست مهاجرپذیری موافقت کردند
فرار 20 میلیارد دلار سرمایه از ایران طی 9 ماه
راه اندازی رشته تحصیلی «دکتری امربهمعروف و نهی از منکر»
پرزیدنت علی اف: زمان لغو گروه مینسک فرا رسیده است
جبرئیل پاک روح علیرغم وضعیت نامساعد جسمی توسط نهادهای امنیتی بازداشت گردید
استرالیا چند فرمانده سپاه پاسداران آن را تحریم کرد
از اورمیه تا اراک؛ تجمع اعتراضی بازنشستگان مخابرات در شهرهای آذربایجان
پلمپ چندین واحد طلافروشی در بازار زرگران اردبیل به دلیل اعتصاب صنفی
پانفارسها و ایرانشهریها نگران از آزادی قاراباغ...! /«حسن راشدی»
مراسم باشکوه بزرگداشت مولانا فضولی در مشکینشهر (خیاو) برگزار شد
کتاب داستان «شاه اسماعیل و گلزار» روایت خراسان و آذربایجان منتشر شد
فرنگیس فتحی و اکرم کوخیان آزاد شدند
بازداشت بیش از 150 نفر در اعتراضات ایروان
آذربایجانین و دئمک اولارکی، بوتون تورک دونیاسیندا أسکی اینانجلاریمیزدان خبر وئرن چئشیدلی توپونیم آدلارینا راست گلینیر. بو یازیدا ایسه «قاراآغاج» آدلی کند و محاللارین آدیندا گیزلهنن ایکی کؤکلو تورک اینانجی یعنی «قارا» و «آغاج» کولتو (مدنی وارلیق) و سیمگهسینی آراشدیرماق ایستهییریک. بو آد یالنیز گونئیده دئییل بلکه هم قوزئیده و ائلهجه تورکیهده راست گلینیر. اؤرنک اولاراق:
مئشگینشهرده قاراآغاج کندی، گئرمیده آشاغی (سفلی) قاراآغاج کندی، دوغوآذربایجان اوستانینین چاراویماق شهریستانیندا قاراآغاج شهری، باتئآذربایجان اوستانیندا شوتا تابع اولان قاراآغاج کندی.
ائلهجه تورکیهده ایدیرنه تابع اولان قاراآغاج شهری، قوزئیآذربایجاندا ایسه جبراییل، جلیلآباد، صابیرآباد، قوبادلی رایونلاریندا قاراآغاج آدلی کندلره راست گلیریک.
أسکی تورک اینانجینا گؤره هر بیر أشیانین و یا جانلینین صاحیبی وار، بونا «یییه» (yiyə) دئییلیر و تانرینین یئر اوزونده وارلیقلاریدیر. توپلانمیش ماتئریاللار ثبوت ائدیرکی، خالق اینامینا گؤره داغین، داشین، سویون، آغاجین و ب. صاحیبی واردیر. همین اینانجین پارالئللرینی آراشدیرارکن معلوم اولورکی، سیبیر و آلتای تورکلرینده عینی اینانج مؤوجوددور. بو، یاکوتلاردا «ایچچی»، باشقا تورک خالقلاریندا «ائچی»، «یئچی»، «یئیه» آدلانیر.
ایندی ایسه «قاراآغاج» آدیندا ایشتیراک ائتمیش «آغاج»ین تورکلرده أساطیری و میف آنلامینا و بوگونکو دونیادا اونون ایزی قالمیش کولتورلره نظر سالاق:
چوخلو اساطیری سیستئملردکی دونیا مودئللرینین اؤنملی عنصورو «دونیا آغاجی» دیر. «... آرخاتیپلر ایچهریسینده آغاج آرخاتیپی دیققتی اؤزل اولاراق جلب ائدیر. آغاج عادتن اوچ بؤلومدن عیبارت، دونیانین ایلکین- سونونو اؤزونه بیرلشدیرن بیر سیموول کیمی اورتایا چیخیر» (کامال عابدوللا، سیرر ایچینده داستان و یاخود گیزلی دده قورقود- 2. ب.، 1999، ص. 260).
محصول دارلیق، حایات، سما، نسیل، شامان، آخیرت آغاجی، اوجا آغاج واریانتلاریندا راست گلینن دونیا آغاجی اساطیری مکانین، کاییناتین اوچلو بؤلگوسوندن عیبارت اولان «شاقولی» کوسمیک مودئلین و دؤرد، بئش، سکگیز، دوققوز حیصصه لی «اوفقی» مکانی مودئللرین اساسیندا دورور. کاییناتین ایلک مکانی بؤلگوسو آغاجلا باغلیدیر: اونون کؤک لری یئرآلتی، قارانلیق دونیانی، گؤودهسی یئری، ایشیقلی دونیانی، بوداقلاری گؤیو تمثیل ائدیر. بو بؤلگو سونراکی دینی سیستئملرده اینکیشاف ائتدیرهلهرک آیری-آیری مخلوقلارلا مسکونلاشمیش یئددی، دوققوز قاتلی دونیا حاققیندا تصوورلرله سونوج لانمیشدیر.
دونیانین چوخ سپگیلی سئمانتیک قارشی قویمالار شکلینده اساطیری تفسیریده آغاجلا باغلیدیر. دونیا آغاجی یوخاری-آشاغی، ساغ-سول، یئر-گؤک، کئچمیش-گلهجک، قارانلیق-ایشیق، یاشام-اؤلوم، ائرکک-دیشی، گونئی-قوزئی، اورتا-قیراق، خئیر-شر کیمی عکسلیکلری ائحتیوا ائدهرک، بیر-بیرینه موناسیبتده معنالاندیریر. حایاتی باشلانغیج، دیریلیک، محصولدارلیق، آرتیم آنلاییشلاریدا دونیا آغاجی ایله ایفاده اولونور.
آ.م.ساقالایئو یازیرکی، آغاج تورک قاملیق دؤنهمینده و میفولوقییاسیندا أن قدیم اوبرازلاردان حئساب اولونور. هونلار آغاجا آت قوربانی کسیر، کلهسینی و دریسینیده بوداقلارینا آسیردیلار.
ن. قوروقوو طرفیندن توپلاناراق یازییا آلینمیش واریانتداکی آغاج اوبرازیدا چوخ ماراقلی دیر:
...دونیادان گؤیه چیخان بیر دمیر آغاج واردی،
اوقدر بؤیوک کی، یئرله گؤیو باغلاردی.
گؤیلرین گؤبهگینده غم،کدر اسکیک ایدی،
بورادا نه گونش باتار، نهدهکی آی اسکیک ایدی.
بو گؤبکده قیش یوخدو، همیشه یاز اولوردو،
بیرجه قو قوشو واردی هر کسه ساز اولوردو،
ایلک اینسانین آتاسی یارادیلمیشدی بوردا،
آدی آغ اوغلان ایدی، گؤز آچمیشدی اوردا،
گؤزونو آچار-آچماز اطرافینا باخمیشدی،
«من هاردایام» دئیهرک، اویانیب قالخمیشدی.
بیر اووا اوزانیرمیش اوزاق شرقین یؤنونه،
چوخ یوکسک بیر داغ چیخمیش اونون اؤنونه.
بو داغین اوزه رینده بؤیوک بیر آغاج وارمیش،
آغاجین شیره لری پارلاقمیش، خوش قوخارمیش.
بو آغاجین نملی قابیغی هئچ قورومازمیش،
سویو گوموش کیمی ایمیش، یارپاقدا سولمازمیش.
سوسلو- سوسلو بارداقلار بولاقلاردان ساقارمیش،
بونو گؤرنلر اونو بیر تومورجوق سانارمیش،
بو آغاجین زیروهسی یئددی گؤیو دلهرمیش،
گؤیلر اوستونه چیخیب لاپ تانرییا گئدرمیش...(اؤگل، 2006- ص.115-117).
سؤزون بو یئرینده میرعلی سییداوون «آذربایجان میفیک تفککورونون قایناق لاری» آدلی مونوقرافییاسیندان بیر قونونو یئنیدن تکرار ائتمه یه احتیاج وار:
«سون واقتلارا قدر آذربایجانین بیر چوخ یئرلرینده آغاج پیرلری اولموشدور. همین پیرلر اساسن اوشاق- دوغوم پیرلری کیمیده مشهوردور. بورایا دوغمایان قادینلار اؤولاد دیلهگی ایله گلیب تاپینار، سجدهیه دوشرمیشلر» (سییداوو، 1983، ص. 37).
آذربایجاندا ایسلامین قبولوندان سونرادا خالقین مؤجوزهوی گوجه مالیک اولان آغاجلارین قوتساللیغینا ایناندیغینی وورغولایان م. حاجییئوا یازیرکی، ایسلام دینی آغاج تاپینماغی نهقدر یاساقلاسادا، یئنه ده آغاجا دیهر وئریلمیش، بو دیهر ایسلامی بیر قیلیغا بوروندورولهرک وارلیغینی سوردورموشدور: «بللیدیر کی، آغاجا، بیتکییه اینانماق، اونلاری اونقون سایماق تورک دیللی خالقلاردا یایقین اولموشدور... .
تورک دیللی خالقلار آغاجین دوغوم و جوجوقلاری حیمایه ائدن ایلاهه اومایلا گؤیدن ائندیگینه اینانیرلار.
یالنیزجا بو دئییل، آغاج کولتونون کؤکو سومئرلرده (اوخو: کنگئر) ایسه گؤرونور. اونلار آغاجا گؤک دیرهگی یعنی یئرله گؤیو بیر-بیرینه باغلایان بیر دیرهک کیمی اونقونلاشدیریب و آغاج آلتیندا رقص ائدیب، بئز و پارچا باغلاییب گؤیه دوغرو دوعا ائدیرمیشلر (موئزئز عیلمیه چیغ، سومئرده ناردوغان بایرامی).
یعنی بیر سؤزله آغاجی اوجاق سایاراق موقددسلشدیرمیشلر. عینی آغاج اینانجی گلهنگین تورک چادیری عادتلرینده ایسه گؤک دیرهگی ساییلان چادیرین اورتا دیرهگینه تاپینار و اونو عاییله اوجاغی و چادیرین دیرهگی، دونیا دیرهگی سایمیشلار.
بو حاقدا «آصلی چاندارلی شاهین» تورک چادیری اوزهرینه مقالهسینده یازیر:
«ﺗﻮﺭﮎﻟﺮﺩﻩ ﮔﺆﯾﻮﻥ ﺩﯾﺮﻩﮔﯽ، ﺩﻭﻧﯿﺎﻧﯿﻦ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﺍﯾﻨﺎﻧﺠﯽ ﻭﺍﺭﺍﯾﺪﯼ. ﮔﺆﯾﻮﻥ ﻗﻮﺑﺒﻪﺳﯽ ﯾﺌﺮﺩﻩ ﻭ ﯾﺌﺮﯾﻦ ﻗﻮﺑﺒﻪﺳﯽ ﮔﺆﮐﺪﻩﺩﯾﺮ. ﮔﺆﯾﻮﻥ ﻗﻮﺑﺒﻪﺳﯽ ﺍﻭﻻﺭﺍﻕ «ﺩﻣﯿﺮ ﻗﺎﺯﯾﻖ» ﻭ ﯾﺎ «ﺁﻟﺘﯿﻦ ﻗﺎﺯﯾﻖ» ﺩﺋﺪﯾﮏﻟﺮﯼ ﻗﻄﺐ ﺍﻭﻟﺪﻭﺯﻭﻧﻮ ﺩﻭﺷﻮﻧﻤﻮﺷﺪﻭﺭﻟﺮ.
ﺍﯾﻨﺎﻧﺠﺎ ﮔﺆﺭﻩ ﻗﻄﺐﺍﻭﻟﺪﻭﺯﻭ ﮔﺆﮎ ﺍﯾﻠﻪ ﯾﺌﺮﯼ، ﺭﻭﺡ ﻋﺎﻟﻤﯽ ﺍﯾﻠﻪ ﻣﺎﺩﺩﯼ ﺩﻭﻧﯿﺎﺳﯽﻧﯽ ﻭ ﺍﯾﻨﺴﺎﻥ ﺍﯾﻠﻪ ﺗﺎﻧﺮﯼﻧﯽ ﺑﯿﺮ - ﺑﯿﺮﯾﻨﺪﻥ ﺁﯾﯿﺮﺍﻥ ﺑﯿﺮ ﻗﺎﭘﯽﺩﯾﺮ. ﺑﻮ ﺁﻧﻼﯾﯿﺸﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﺩﺍﻭﺍﻣﯽ ﺍﻭﻻﺭﺍﻕ ﭼﺎﺩﯾﺮﯾﻦ ﺩﯾﺮﻩﮔﯽﺩﻩ ﮔﺆﯾﻮﻥ ﺩﯾﺮﻩﮔﯽ ﮐﯿﻤﯽﺩﯾﺮ.
ﺩﺅﻭﻟﺖ ﺩﻭﺯﻩﻧﯽﻧﯿﻦ ﺗﻤﻠﯽ ﻋﺎﯾﻠﻪﺩﻥ ﻭ ﭼﺎﺩﯾﺮﯾﻦ ﺍﯾﭽﯿﻨﺪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻣﺎﻕﺩﺍﺩﯾﺮ . ﭼﺎﺩﯾﺮﯾﻦ ﺗﺎﻡ ﺍﻭﺭﺗﺎﺳﯿﻨﺪﺍ ﯾﺌﺮ ﺁﻻﻥ ﺍﻭﺟﺎﻕ ﻗﻮﺗﺴﺎﻟﻠﯿﻖ ﺩﺭﺟﻪﺳﯿﻨﺪﻩ ﺍﺅﻧﻤﻠﯽﺩﯾﺮ. ﻋﺎﯾﻠﻪ ﺍﻭﺟﺎﻏﯽ ﺍﯾﺴﻪ ﺍﻭﻧﻮ ﺗﻤﺜﯿﻞ ﺍﺋﺪﯾﺮ. ﺳﻮﻧﻮﺝ ﺍﻭﻻﺭﺍﻕ ﭼﺎﺩﯾﺮ ﺩﯾﻨﯽ، ﺳﻮﺳﯿﺎﻝ ﻭ ﺻﻨﺘﮑﺎﺭﻟﯿﻖ ﺁﻻﻥﻻﺭﺩﺍﮐﯽ ﺍﺋﺘﮑﯿﺴﯽ ﺍﯾﻠﻪ ﮐﺆﭼﻪﺭﯼ ﯾﺎﺷﺎﻡ ﮐﻮﻟﺘﻮﺭﻭﻧﻮﻥ ﺁﯾﺮﯾﻠﻤﺎﺯ ﺑﯿﺮ ﭘﺎﺭﭼﺎﺳﯽ ﺍﻭﻟﻤﻮﺵﺩﻭﺭ . ﺗﻮﭘﻠﻮﻣﻮﻥ ﺑﺎﺧﯿﺶﻻﺭﯾﻦ ﯾﺎﻧﺴﯿﻼﯾﺎﻥ ﺍﺅﻧﻤﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﻣﻮﺗﯿﻮ ﻭ ﺳﯿﻤﻮﻭﻝ ﺍﻭﻟﻤﻮﺵﺩﻭﺭ .
ﺍﯾﻨﺎﻧﺠﺎ ﮔﺆﺭﻩ ﻗﻄﺐﺍﻭﻟﺪﻭﺯﻭ ﮔﺆﮎ ﺍﯾﻠﻪ ﯾﺌﺮﯼ، ﺭﻭﺡ ﻋﺎﻟﻤﯽ ﺍﯾﻠﻪ ﻣﺎﺩﺩﯼ ﺩﻭﻧﯿﺎﺳﯽﻧﯽ ﻭ ﺍﯾﻨﺴﺎﻥ ﺍﯾﻠﻪ ﺗﺎﻧﺮﯼﻧﯽ ﺑﯿﺮ - ﺑﯿﺮﯾﻨﺪﻥ ﺁﯾﯿﺮﺍﻥ ﺑﯿﺮ ﻗﺎﭘﯽﺩﯾﺮ . ﺑﻮ ﺁﻧﻼﯾﯿﺸﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﺩﺍﻭﺍﻣﯽ ﺍﻭﻻﺭﺍﻕ ﭼﺎﺩﯾﺮﯾﻦ ﺩﯾﺮﻩﮔﯽﺩﻩ ﮔﺆﯾﻮﻥ ﺩﯾﺮﻩﮔﯽ ﮐﯿﻤﯽﺩﯾﺮ.»
گؤروندوگو کیمی آراشدیرمالار ثبوت ائدیرکی، تورکلرده أسکیدن بری آغاج یا دونیا آغاجی اوچ طبقهلی دونیانی تمثیل ائدیب و باشی گؤکلره اوجالارکن گؤیون و اوجالیغین سیمگهسی و گؤکتانریچیلیغین باشلانغیجی ساییلیر. اونون چئورهسینه توپلانیب دوعا ائدیب بئز و پارچالار باغلانماسی ایسه بیر اوجاق کیمی تانینیب موقدسلشمیشدیر.
بو گونده بیر سیرا تورک بویلاریندا بو عادت-عنعنه هلهده داوام ائتمکدهدیر، و حتتا توپونیم آدلاریندا راست گلدیگیمیز «قاراآغاج» آدیندا أسکی آغاج و اوجاق اینانجلاری عکس اولونور. نتیجهده ایسه قاراآغاجداکی «آغاج» سؤزو آراشدیرمالارا أساسلاناراق «اوجاق» و «قوتسال اوجاق» آنلامین داشیماقدادیر.
یازینین بو بؤلومونده ایسه قاراآغاجداکی ایشتیراک ائتمیش «قارا» سؤزونون آنلامین آراشدیرماق ایستهییریک.
قارا سؤزو بیر چوخ تورک توپونیمی آدلاردا دییشیک آنلاملاردا (بؤیوک، اوجا، قارارنگ) ایشتیراک ائتمیشدیر. اؤرنک اوچون: قاراباغ، قاراداغ، قاراچیمن، قارادؤوروش، قارئننه و ب.
قارا رنگلرین بیریدیر. أن توند، سویوق و غملی رنگ ساییلیر و آغ رنگین، آیدینلیغین، ایشیغین عکسیدیر. بیر چوخ خالقلاردا ماتمی سیمگهلهییر. أسکی تورک اینانجلاریندا اوجالیق آنلامین داشیماقلا برار، یئرآلتی دونیانین و یا اؤلولر دونیاسی قارانلیق دونیا ایسه آدلانیب و کؤتولوک سیموولو اولموشدور. خالق آراسینداکی، «قارا یئره گیرهسن»، «باشینی قارا یئر اوغورلاسین»، «قارا یئر اوتاغین اولسون»، «یوخودا قارا باسماق»، «قارا قبیر ائوین اولسون»، «قارا گونلو»، «قارا بخت» و بیر چوخ ایفادهلر قارا رنگین و قارانلیق دونیاسینین کؤتولوگون گؤستریر.
ائلهجهده قارا سؤزو بیر لقب اولاراق «بؤیوکلوک» گؤسترگهسی اولموشدور: «قاراخان، قاراکیشی، قارا ولی، قارا کاظیم، قارا چوخا، قارابوداق، قاراجا چوبان و ...).
گؤرونور کی «قارا» خاقانلیقدا خانلارین تیتولو و عنوانی کیمی ایشلک اولموشدور کی، باشچی و بؤیوک آنلامین داشیمیشدیر.
بیرا سیرا سؤزلر و ایفادهلرده ایسه قارا سؤزو رنگ بیلدیریر. اؤرنک اولاراق: «قارا قاشلئ»، «قارا گؤزلو»، «قارا ساچلئ» و ب. ایفادهلری سایماق مومکوندور.
بیلدیندیگی کیمی، أسکی تورکلرده بویالاری و رنگلری «یؤن» و «جهت» آنلامیندا ایسه ایشلتمیشلر و قارا رنگی «قوزئی» آنلامیندا و یؤن بیلدیرن بویا کیمی ایشلک اولموشدور. یعنی تورکلر دوردوقلاری یعنی مرکزی «ساری» بویا ایله، قوزئیی «قارا»، گونئیی «قیرمیزی»، باتئنی «آغ» و دوغونو ایسه «گؤی» بویا ایله گؤستریرمیشلر. و تدقیقاتلار گؤستریرکی، آغقویونلو و قاراقویونلو دؤولت آدی اونلارین جهت حاکیمییتلرین بللی ائتمیش ایفادهلردیر. و ائلهجهده آز تورکلریندن بیر قولو آیریلیب دوغویا گئتمیش تورک خاقانلیغینا اونلاری جهت بیلدیرهن ایستیقامتلرینه گؤره «گؤکتورک» آدین وئرمیشلر.
دئمهلی تورکلرده قارا بویا هم اوجالیغی و قوتساللیغی، هم بؤیوکلوگو، و همده جهت و یؤن آنلامینا گلمیشدیر. و سؤز قونوسو اولان «قاراآغاج» سؤزو تدقیقاتیمیزا گؤره «قارا» بورادا بؤیوک و مقددس آنلامین و «آغاج» ایسه «اوجاق» آنلامین داشیماقدادیر. بیر سؤزله قاراآغاج «قوتسال اوجاق»، «بؤیوک اوجاق» آنلامیندادیر. یعنی تورکلرده اوجاغین (آغاج) موقدس ساییلدیغی اوچون اونون ایزینی حتتا کند و شهر آدلاریندادا گؤروروک کی، چوخ ائحتیمال ایله بو آدلارا مالیک اولان مکانلار اوجاق یئری اولماسینی آیدینلادیر.
أدبیات؛
میرعلی سئیداوو؛ آذربایجان میفیک تفککورون قایناقلاری، 1983.
بختیار تونجای؛ تورک میفولوگیاسیندا آنتروپوقئنئز اینسان یارادیلیشی مسألهسی و حیات آغاجی موتیوی.
سالیم کوچوک؛ أسکی تورک کولتورونده رنگ قاورامی، 2010.
موئزئز عیلمیه چیغ؛ سومئرلرده نارتوغان بایرامی، مقاله.
م. یئنگی اؤگه؛ قوتسال اوجاقلار، أسکی اینانج یئرلریمیز: دولدول اوجاغی و أسکی تورک یازیسی.
کیومرث ایسلامی
بیخبری از وضعیت و مکان نگهداری صیاد محمدیان
اعتصاب غذای کارکنان بخش تولید پالایشگاه تبریز وارد شانزدهمین روز شد
شروع تغییر رنگ آب دریاچه ارومیه
جمعآوری کتابهای ترکی از نمایشگاه کتاب تهران
شناسایی دو سایت آلاینده ارمنستان توسط دکتر بایبوردی که پسابهای خود را وارد رود آراز میکنند
اجرای «طرح نور» در اردبیل؛ برخورد قضایی با شماری از شهروندان همزمان با بازداشت ۴ تن
جبرئیل پاک روح با تودیع وثیقه از زندان مرکزی تبریز آزاد شد
مراسم باشکوه بزرگداشت مولانا فضولی در مشکینشهر (خیاو) برگزار شد
کتاب داستان «شاه اسماعیل و گلزار» روایت خراسان و آذربایجان منتشر شد
فرنگیس فتحی و اکرم کوخیان آزاد شدند
تحریف نام ترکی روستای «آغ بولاق» سلماس به کُردی
کشف یک گور مربوط به دوره عصر آهن در عملیات راهسازی اردبیل
مجموعه اکو کمپ «دورنا» در دامنه ساوالان به بهانه «عدم رعایت شئونات اسلامی» پلمب شد
نماینده کلیبر: درآمد سالانه ۸۰ هزار میلیارد تومانی معدن سونگون آذربایجان نصیب کرمان میشود
علی رضیزاده نادارلی با پایان مرخصی به زندان اوین بازگشت
فستیوال بین المللی موسیقی «خاری بولبول» در شوشا آغاز شد
فاضل وزیری فعال ترک قشقایی بازداشت شد
تاکید وزرای خارجه آذربایجان و ارمنستان بر سازنده بودن مذاکرات دو کشور در قزاقستان
گرافیتیست اسامی ممنوعه؛ مستندی از کارهای مرتضی پروین درخصوص ممنوعیت انتخاب اسامی تورکی کودکان
ممانعت از آزادی موقت «آراز امان» علیرغم تامین وثیقه یک میلیارد تومانی
اعتصاب غذای کارکنان بخش تولید پالایشگاه تبریز وارد شانزدهمین روز شد
حمایت خامنه ای از یونانی ها در برابر عثمانی
پانفارسها و ایرانشهریها نگران از آزادی قاراباغ...! /«حسن راشدی»
تجمع مخالفان عادیسازی روابط ارمنستان با آذربایجان
فستیوال بین المللی موسیقی «خاری بولبول» در شوشا آغاز شد
تحریف نام ترکی روستای «آغ بولاق» سلماس به کُردی
چرا کتاب (دیوان لغات الترک) اثر محمود کاشغری(کاشغرلی محمود) برای ما ترکان مهم است؟ به مناسبت اعلان سال ۲۰۲۴ به عنوان سال کتاب فوق - دکتر توحید ملک زاده
آندرانیک یکصد سال قبل و مخالفان امروزین پاشینیان - دکتر توحید ملک زاده
گسترش تظاهرات علیه پاشینیان در ارمنستان️
وزیر دفاع ترکیه: موضع ایران در قبال گروه تروریستی پ.ک.ک قابل قبول نیست
سفر «استعلاجی» مولوی عبدالحمید به ترکیه
پرزیدنت علی اف: زمان لغو گروه مینسک فرا رسیده است
قرارداد ۱۳ میلیارد دلاری پنتاگون برای هواپیمای جدید «روز قیامت»
مراسم باشکوه بزرگداشت مولانا فضولی در مشکینشهر (خیاو) برگزار شد
پاشینیان: زمان امضای پیمان صلح با آذربایجان فرا رسیده است
مامورین امنیتی پس از شکسن شیشه های منزل؛ فرنگیس فتحی و اکرم کوخیان در شهر ملکان را بازداشت کرده اند
تاکید وزرای خارجه آذربایجان و ارمنستان بر سازنده بودن مذاکرات دو کشور در قزاقستان
کشف یک گور مربوط به دوره عصر آهن در عملیات راهسازی اردبیل