Vaşinqton Cənubi Qafqaz prioritetlərini açıqladı

Aa Aa

Vaşinqton Cənubi Qafqaz prioritetlərini açıqladı ABŞ Azərbaycanla strateyi əməkdaşlıqdan razılıq edir, Ermənistanda isə coğrafi izolyasiya və korrupsiyadan narahatdır ABŞ Nümayəndələr Palatasının Xarici Əlaqələr Komitəsində "Qafqaz: dondurulmuş konfliktl

Gunaz.tv

Vaşinqton Cənubi Qafqaz prioritetlərini açıqladı ABŞ Azərbaycanla strateyi əməkdaşlıqdan razılıq edir, Ermənistanda isə coğrafi izolyasiya və korrupsiyadan narahatdır ABŞ Nümayəndələr Palatasının Xarici Əlaqələr Komitəsində "Qafqaz: dondurulmuş konfliktlər və bağlı sərhədlər" başlığı altında keçirilən dinləmələrin birinci günü başa çatıb. "PanArmenian" saytının yaydığı məlumata görə, dinləmələri komitənin rəhbəri ermənipərəst konqresmen Hovard Berman açıb. Türkiyənin Ermənistanla sərhədləri bağlı saxlamasına toxunan konqresmen bunun ABŞ-ın maraqlarına zidd olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, iki ölkə arasında sərhədlərin bağlı olması 1922-ci il Qars müqaviləsinin bəndlərinə ziddir və rəsmi Yerevanın İranın təsiri altında qalmasını sürətləndirir. Daha sonra dinləmələrdə ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə müavini Daniyel Frid çıxış edib: "Birləşmiş Ştatlar istəyir ki, Cənubi Qafqaz dövlətləri azad, demokratiya və bazara əsaslanan iqtisadiyyat yolu ilə getsin". Onun sözlərinə görə, Rusiyanın və ya hər hansı xarici qüvvənin bu ölkələrə təsir edə biləcəyinə inanmır. "ABŞ Rusiya ilə Azərbaycanda, Gürcüstanda və Ermənistanda nüfuz dairəsi uğrunda mübarizə aparmır və bu ölkəni Qafqazdan çıxartmaq niyyətində də deyil. Bu, heç mümkün olan şey deyil" - deyə Frid bildirib. "İTAR-TASS"ın yaydığı məlumata görə, amerikalı diplomat ABŞ-ın özünü Rusiya ilə rəqabətdə görmədiyini də deyib: "Bu, oyun deyil - Qafqazın bütün ölkələri, Rusiya və transatlantik birlik müsbət əlaqələrdən öz xeyrini götürəcəklər". Bununla yanaşı o qeyd edib ki, region ölkələri gələcəklərini özləri müəyyən etməli və beynəlxalq institutlar, digər dövlətlərlə əlaqələr qurmalıdırlar. "Biz hesab edirik ki, heç bir qüdrətli dövlət - Rusiya və ya başqa birisi bu ölkələrə onların Avropa institutlarına və transatlantik ailəyə qoşumaq istəyinə qarşı çıxa bilməz, onlara təzyiq edə bilməz" - deyə ABŞ-nın dövlət katibinin müavini vurğulayıb. Daniyel Frid deyib ki, artıq Gürcüstan NATO-ya qoşulmaqla bağlı öz seçimini edib. Azərbaycan isə bu quruma üzv olmağa can atmır: "Amerika Azərbaycanın bu seçiminə hörmət göstərir. Onsuz da Azərbaycan rəsmi Vaşinqtonla bir çox sahələrdə strateyi əməkdaşlıq edir". O, ABŞ-ın məqsədlərinin təmin olunmasında iqtisadi və siyasi islahatların əhəmiyyətini də vurğulayıb: "Biz Azərbaycanın 150 hərbçisini İraqa, 45 hərbçisini isə Əfqanıstana göndərməsini, həmçinin prezident İlham Əliyevin Əfqanıstandakı əsgərlərin sayının iki dəfə artırılacağına dair verdiyi vədi yüksək qiymətləndiririk. Azərbaycan bundan əlavə NATO-nun Kosovodakı sülhməramlı qüvvələrinə də öz töhfəsini verib. Biz Azərbaycanın İraq və Əfqanıstanda əməliyyatlara dəstək üçün öz hava məkanından azad şəkildə istifadə etmək barədə təklifindən razıyıq. Bu əməkdaşlıq Azərbaycan ilə NATO münasibətlərinin irəliləməsi fonunda inkişaf edir. Azərbaycan, həmçinin terrorçuluqla mübarizədə qəti addımlar atıb". O, Azərbaycan qarşısında duran ən böyük problemin Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli olduğunu deyib. Diplomat prezidentlər İlham Əliyevlə Sery Sarkisyanın iyunun 6-da Sankt-Peterburqda keçirilən görüşünü mühüm hadisə adlandırıb. ABŞ rəsmisi ölkəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını bir daha bəyan edib. Azərbaycanın işğal olunmuş torpaqları geri qaytarmaq üçün hərbi qüdrətini artırdığı barədə sualı cavablandıran diplomat bildirib ki, Amerikanın qiymətləndirmələrinə görə, Azərbaycan müharibəyə hazırlaşmır. Oktyabrın 15-də Azərbaycanda keçiriləcək prezident seçkilərinə gəlincə, D.Frid ümidvardır ki, həmin gün yalnız seçki günü yox, həm də əsaslı demokratiyanın inkişafının nümayişi günü olacaq. Dövlət katibinin müşaviri eyni zamanda Azərbaycanla təhlükəsizlik və eneryi sahələrində əməkdaşlığın inkişaf etdirildiyini də vurğulayıb. Azərbaycanın Avropanın alternativ qaz mənbəyi olduğunu deyən Frid bu ölkədə eneryi sektorundan başqa sahələrdə hələ çox işlərin görülməli olduğunu bildirib. O deyib ki, Buş administrasiyasının Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev ilə "yaxşı səmərəli münasibətləri yaranıb". Ermənipərəst konqresmenlər Adam Şiff, Frenk Pallone, Bred Şerman, Diana Vatson və başqaları da dinləmələrdə Daniyel Fridə suallar veriblər. D.Frid Ağ ev administrasiyasının qondarma "erməni soyqırımı"nı tanımadığını, Azərbaycan rəhbərliyinin sərt bəyanatlarının isə onlarda da narahatçılıq hissi yaratdığını bildirib. Konqresin Türkiyə üzrə İşçi Qrupunun həmsədri Robert Veksler, Arizona ştatından Cef Flake və İndiana ştatından olan Dan Barton isə diqqəti Türkiyə və Azərbaycanın ABŞ-ın strateyi müttəfiqi olmasına, regionda reallaşdırılan iri transmilli layihələrə cəlb ediblər. "Corc Buş administrasiyası Xəzərin karbohidrogen ehtiyatlarının Avropaya nəqlinə, neft və qazın Rusiya və İranın inhisarından çıxarılmasına nail olmaq istəyir". Bunu da Daniyel Frid deyib. Onun sözlərinə görə, administrasiya birmənalı şəkildə İranın NABUKKO qaz kəmərinə cəlb olunmasına qarşı çıxır. Amerikalı diplomat iranlıların layihəyə cəlb olunması təşəbbüsünü çox pis ideya adlandırıb və əlavə edib ki, bu mövqe avropalıların da diqqətinə çatdırılıb. D.Frid Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistandan keçib Türkiyəyə gedəcək yeni boru xəttinin inşası məsələsinin çətin olduğunu söyləyib. Onun sözlərinə görə, hazırda kəmərin Ermənistan ərazisindən keçməsi mümkün deyil: "Dağlıq Qarabağ münaqişəsi həllini tapmayana kimi bunu həyata keçirmək mümkün deyil. Azərbaycan bu barədə nəsə eşitmək belə istəmir. Bu imkanı yaratmaq üçün biz münaqişəni həll etməliyik və indi də bu istiqamətdə iş aparırıq". Ermənistanla bağlı vəziyyətə toxunan diplomat qeyd edib ki, bu ölkə ciddi çağırışlar qarşısındadır: coğrafi izolyasiya, geniş yayılmış korrupsiya və demokratiya yolunda bir sıra reqresslər. Onun sözlərinə görə, Ermənistan müasir Türkiyəyə qarşı ərazi iddiaları ilə çıxış etməməli və Ankaranın səylərinə konstruktivlik nümayiş etdirməlidir. Qonşu Gürcüstana gəldikdə, D.Frid qeyd edib ki, Ağ ev Rusiya tərəfindən Gürcüstana qarşı hərbi təzyiqlərin güclənməsindən narahatdır: "Rusiya Gürcüstan üzərinə bütün Qafqazda daha geniş münaqişəni qızışdıracaq təhlükəli təzyiqlər edir. Rusiya Gürcüstana qarşı həm siyasi, həm də hərbi təzyiqlərdən istifadə edir". Amerikalı diplomat bəyan edib ki, son iki ay ərzində Rusiya, rəsmi Tbilisinin razılığı olmadan Abxaziyadakı hərbi qüvvələrinin sayını iki dəfə artırıb: "Apreldə Rusiya öz silahlı qoşunlarını sülhməramlı qüvvələrin tərkibində Abxaziyaya göndərib. Mayda isə dəmir yolu xəttinin təmiri üçün qoşun göndərilib və bu zaman sülhməramlı əməliyyatlardan heç bəhanə kimi də istifadə olunmayıb". D.Fridin hesabatında o da bildirilib ki, apreldə Rusiyaya məxsus qırıcı təyyarə Gürcüstanın pilotsuz uçuş aparatını Abxaziya üzərində vurub və hadisəyə görə Rusiya qırıcısının məsuliyyət daşıdığını BMT-nin araşdırması da təsdiqləyib. O bildirib ki, Moskva Tbilisi üzərinə təhlükəli təzyiqləri Gürcüstanın separatçı Abxaziya və Cənubi Osetiya regionları vasitəsilə həyata keçirir: "Gürcüstan ərazi bütövlüyü üçün təhlükə yaradan bu vəziyyətdən narahatdır". D.Frid diqqəti belə bir məqama çəkib ki, rusiyalı investorlar Gürcüstan qanunlarına məhəl qoymadan Abxaziyada mülkiyyət əldə edirlər. Halbuki məcburi köçkünlərə məxsus olan bu mülklərin satılması onların doğma yerlərə nə vaxtsa qayıtmalarını mümkünsüz edir. Azər NURİYEV kaspi