GUNAZ.TV
GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ
Son bir ayda İranda 61 məhbus edam edilib
Cənubi Afrika İran və Rusiya ilə nüvə əməkdaşlığı fikrindədir
Ursula fon der Leyen Amerika nümayəndəsinə Aİ-nin müdafiə xərclərini artırmağı planlaşdırdığını deyib
Ər-Riyadda Rusiya və ABŞ danışıqlarında ilk sessiya başa çatdı
Rusiya XİN: Qərb çoxdan təhlükəsizlik etalonu deyil
Avropa İttifaqı Ukrayna nizamlanması üzrə danışıqlardan kənarda qala bilər
Ərdoğan Zelenski ilə görüşüb
Zelenski: Ukrayna təhlükəsizlik zəmanəti və sülh istəyir
Putin Makronla telefonla danışmaqdan birdəfəlik imtina edib
Ceyhun Bayramov Pakistan Senatının sədri ilə görüşüb
Peskov: Ukraynada nizamlanma Avropanın təhlükəsizliyini müzakirə etmədən mümkün deyil
İlham Əliyev birinci xanımla Ağdamda olub
Türkiyə və Ukraynanın müdafiə nazirləri Ankarada görüşüb
Türkiyə Qəzeti: Sülh masası Ankarada qurulacaq
Qarabağ terrorçuları silahları Vardanyanın vasitəsilə alıb
Ukrayna ordusu Rusiya sərhəddində cəmləşir
Zurabişvili hava limanında hücuma məruz qalıb
Rusiya Ukraynadan yeni ərazilər tələb edir
Bəşər Əsədi təhqir edən şəxs Tehranda həbs edildi
Peskov: Ər-Riyaddakı danışıqlarda Putin və Trampın görüşünün vaxtı müəyyən edilə bilər
Avropa komissarı: Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv etməyəcək
Berbok: Aİ Ukraynaya böyük yardım paketi ayırmağı planlaşdırır
Brus: "Görüşün məqsədi Rusiyanın niyyətlərini anlamaqdır"
Ər-Riyadda Rusiya-Amerika danışıqları davam edir
İran "Doğru Vəd"inə əməl edəcəkmi?
Türkiyədə PKK ilə əlaqəli 282 nəfər həbs edilib
Birol Akgün: Azərbaycan və Ermənistan arasında sülhün təmini dünyaya böyük fayda verər
İranın 36 həbsxanasında siyasi məhbuslar aclıq aksiyası keçirirlər
İran rejimi təlimlərin ikinci mərhələsinə başladı
Rusiya İranın nüvə proqramının inkişafına dəstək verəcək
Suriyadakı səfirliyimizin fəaliyyəti bərpa edildi
Milli fəal Yusif Kari dindirilib
İrandan Azərbaycana narkotik keçirmək istədilər
Zelenski Türkiyədə səfərdədir
Almaniya Ukraynanı yeni yardım paketi ilə təmin edib
İsrail üç girov əvəzinə altı nəfəri azad etməyə çalışır
Rusiya Abxaziyada ermənilərdən istifadə etməyə başlayıb
Kelloq: Amerika Ukraynanı Rusiya ilə sülhə məcbur etmək niyyətində deyil
Kanada Rusiya şirkətinin iki strukturunu sanksiya siyahısına daxil edib
Sərnişin təyyarəsi qəzaya uğradı
İran diktatoru yenidən Türkiyə və Azərbaycan hücum edib
Ermənistandakı Aİ müşahidəçiləri Qazaxla həmsərhəd ərazidə müşahidə aparıb
Avropa Ukraynada 25-30 min hərbçi yerləşdirmək variantını nəzərdən keçirir
Ərdəbil İnqilab Məhkəməsi onun 10 aylıq həbs olunması barədə qiyabi hökm verdikdən sonra o, bir-iki gün öncə küçədə saxlanaraq həbs edilmişdi.
Abbas Lisani BBC News Azərbaycancaya müsahibəsində deyib ki, məhkəməyə çağırış və hökm barəsində ona SMS vasitəsilə xəbər göndərilib və o, bu cür cağırışı qanunsuz saydığı üçün hökmün icrasına müqavimət göstərəcəyini bəyan edib.
İranda yaşayan azərbaycanlıların hüquqları uğrunda apardığı mübarizəyə görə dəfələrlə həbs olunmuş Abbas Lisani BBC News Azərbaycancaya təkcə yeni həbs qərarından yox, həm də etnik azərbaycanlıların üzləşdiyi problemlərindən danışıb:
-Abbas bəy, niyə həbs edilmişdiniz?
- Haqqımda qiyabi hökm verilmişdi. Mənə məhkəməyə getməyim üçün kağız, sizlər çağırış deyərsiniz, göndərilsə də, gəlib çatmamışdı. Başqa biri yerimə sənədə imza atmışdı. Sonra da SMS göndəriblər ki, get filan məhkəməyə. Qazi də bu olanlara təəccüb etdi, necə olub ki, onun göndərdiyi sənəd mənə çatmayıb.
Bu səbəbdən də hökm mənim iştirakım olmadan qiyabi verilmişdi. Hökmə görə 10 ay azadlıqdan məhrum edilməliyəm, bu müddətdə Təbriz zindanında olmalıyam. Daha sonra məni tutuqlayıb apardılar. Amma hökm veriləndə zalda olmadığım üçün ayın 15-nə məhkəməyə getməyim üçün çağırış verdilər.
Milli fəallar azadlığa çıxmağım üçün girov qoydular. Həmin məbləğ əvvəlcə 50 milyon tümən (2 min manat-red.) idi, sonradan 100 milyon (4 min manat- red.) tümən etdilər. Amma sağ olsun Təbrizdəki fəallar, qısa zamanda girovu verdilər.
- Bu dəfə məhkəmədən fərqli qərar gözləyirsiniz?
- Mən ədalətli qərar gözləmirəm. Adətən qazilər siyasi qərar verirlər. Bu dəfə də belə olacaq. Həbs cəzası 10 aydan az olmasa da, çox da olmayacaq. Heç önəmli deyil. Millətimizin yolunda daha sərt cəzalar olsa da hazırıq.
- Siz nədə ittiham olunursunuz?
- İki ittiham var. Türk musiqiçisi, milli fəal, bizim böyüyümüz olan Həsən ağa Dəmirçinin dəfnində orda idim. Onun çox sayda əsərləri, öyrənciləri var, milli fəal kimi zindanda olub. Ölümündən 2-3 il qabaq 6 aylıq həbs edilmişdi. Yaşı 70-i ötmüş bir insana belə rəhm etməmişdilər. ETTELAAT tapşırıq vermişdi ki, dəfndə danışma, amma camaat çıxış etməyimi istədi. Mən də çıxıb 10-12 dəqiqə danışdım. Çıxışımda nizamın, quruluşun əleyhinə heç nə yox idi.
Orda sadəcə Həsən ağa Dəmirçi haqda, Azərbaycan haqqında danışdım. Burda nizam əleyhinə nə ola bilərdi? Amma elə hesab edirlərsə, elə olsun. Mən danışacam. İkinci ittiham keçən il Babək qalasına edilən yürüşlə bağlıdır. Orda çıxışımda demişdim ki, biz güclü olmalıyıq, millətlə təmasda olmalıyıq, millətlə təmasda olacağımız belə yerlərdən biri də Babək qalasıdır, burda bir araya gəlməyimizdir. Bu dediklərimi də çağırış saydılar.
Mən də daxil olmaqla təxminən yüz nəfər saxlanmışdı o zaman. Buna rəğmən Babək qalasında toplantı davam etdi. Yəni həm Babək qalasında, həm də Dəmirçinin dəfnindəki çıxışlarımda çağırış etməkdə ittiham olunuram. Bunlar saxta ittihamlardır. Hüquqa sığmır. Hər il Babək qalasına yürüş olub, olacaq. Bunun qarşısını almaq mümkün olmayacaq. Konstitusiyada da yazılıb ki, hər bir vətəndaşın yığıncaq qurmaq, toplaşmaq haqqı var.
- Babək qalasına yürüş zamanı sizdən başqa saxlanılanlar olduğunu da dediniz. Onların aqibəti necə oldu?
- Onların əksəriyyəti sonradan buraxıldı. İki nəfər İbrahim Nuri və Cəfər Rüstəmihaqqında hökm verilib. İbrahim Nuri 18 ay, Cəfər Rüstəmi 6 ay həbs cəzasına məhkum ediliblər. İbrahim həbsdən sonra İranın ucqar şəhərlərindən birinə iki illik sürgün olunacaq. Həm də hər iki məhkum ictimai-siyasi qruplara üzv olmaq, mediada çıxış etmək hüququndan məhrum ediliblər.
- Babək qalasına edilən yürüşlər ərəfəsində və tədbir zamanı hər il saxlananlar olur. Bununla belə hər il də qalaya yürüş edilir. Bu ənənənin arxasında nə durur, bu yürüş azərbaycanlılar üçün nəyi simvolizə edir?
- Hər il iyunda Babəkin doğum günündə Bəz qalasına yürüş edilir. Buna Cümhur qalası da deyərlər bəzən. Bu tarixi şəxsiyyətin, əzəmətli insanın simvoludur, Babək 20 ildən yuxarı işğalçılara qarşı mübarizə aparıb. İndi də bu qala, burdakı ortam işğalçılara qarşı durmağa güc verir.
Böyük bir insanın olduğu, mübarizə apardığı fəza, yer adama qürur, özgüvən verir. Körpü rolunu oynayır. Azadlıq havası duyulur. Bu tədbirin kütləviliyini görəndən sonra İran hökuməti bir neçə il qabaq silahlı qüvvələri ora töküb bunun qarşısını almağa çalışdı.
Orda döyülənlər oldu, tutulanlar oldu. Odur ki, ildən-ilə hərəkat zəiflədi. Amma indi yavaş-yavaş dirçəlir. İranda tək Babək qalasına yürüş yoxdur ki, həm də "Traxtur" hərəkatı var. Azərbaycanlıların futbol klubu (Həmin klub "Traxtur" adlanır) oynayanda, oyundan öncə və sonra küçələrdə, stadionda milli şüarlar səsləndirilir. Bu, türk milləti ilə bağlı şüarlardır. Bunu eşidəndə İran hökuməti dəhşətə gəlir.
- İranda yaşayan azərbaycanlıların hədəfi, mübarizəsinin məqsədi nədir?
- Təbii ki, birinci növbədə ana dilində danışmağın, təhsil almağın davasını aparırıq. Ana dilində təhsilə imkan yaratmır. Biz də haqqımız olanı tələb edirik. İstəyirik türk dilində (Azərbaycan dili nəzərdə tutulur -red.) məktəbimiz, universitetimiz olsun.
- Azərbaycan Respublikası Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlılara ana dilində dərsliklər göndərir, ordakı gənclərin təhsil almasına SOCAR vasitəsilə yardım edir. Burda yaşayan azərbaycanlılara da öz dillərində təhsil almaları üçün yardım göstərməsini, məktəb açmasını gözləyirsinizmi? Ümumiyyətlə, bu realdırmı?
- İran İslam Respublikası dini düşüncələr yayır. Bunu edən hakimiyyət, ya dövlət şimali Azərbaycanın burda məktəb açmasına ya mədəni fəaliyyət göstərməsinə icazə verərmi? Sizcə, könülləri buna razı olarmı? Burda haqqını tələb edən milli fəallar hər zaman suçlanır, ya Azərbaycan Respublikasına, ya da Türkiyəyə bağlanır. Gürcüstanda durum fərqlidir. Burda belə addım suç sayılacaq.
İran dövləti türklərin ana dilində məktəb açmasına razı olmaz, bunu kəsinliklə deyirəm. Burda 100 ilə yaxındır assimilyasiya siyasəti gedir. Nəzarətlərində olan televiziya, rdaio vasitəsilə türkləri öz soylarına, köklərinə biganələşdirirlər, öz soylarından uzaqlaşdırırlar.
Şimali Azərbaycandan belə bir intizarımız (gözləntimiz- red.) yoxdur. İran dövləti ana dilində məktəb açmağa izn versə, özümüz də yarada bilərik. Ana Yasada deyilir ki, farscadan savayı, başqa dillərdə təhsil almaq, oxumaq mümkündür. Amma Ana Yasaya riayət edilmir. Ana dilində təhsil istəyəni separatçı, pantürkist adlandırırlar. Necə deyərlər, "davam edir 37".
- Texnologiyanın inkişaf etdiyi indiki dövrdə ana dilində yazmağı, oxumağı məktəbsiz də öyrənmək mümkündür bəlkə də. Bu imkanlar necədir?
- Hər bir insan öz dilində təhsil almalıdır. Düzdür, gənclər çalışırlar öz dillərində yazıb oxumağı evdə, ya hardasa öyrənsinlər. Ancaq bu, yetərli deyil. Gərək bunu dövlət himayə edə. Bu, bizim haqqımızdır.Gənclər internetin imkanlarından da yararlanaraq ana dilini öyrənməyə çalışırlar.
Bu, dağınıq olur, sistemsiz olur. Onlar daha savadlı şəkildə dillərini, tarixlərini, ədəbiyyatlarını, şeirlərini oxumaq, öyrənmək istəyirlər. Gənclərimiz Füzulidən, Əliağa Vahiddən, Sabirdən, Şəhriyardan xəbərsizdirlər. İranda antitürk bir fəza var.
- Abbas bəy, İranda zaman-zaman ana dili tələbi ilə aksiyalar keçirilməsi, hətta aclıq edilməsi, ölkə rəhbərliyinə müraciət edilməsi haqda tez-tez oxuyuruq. Bu məsələ İranda etnik azərbaycanlıların prioritetidir və demək olar, hər zaman gündəmdədir. Bu tələblərə rəsmilərdən verilən cavablar nə olur?
- 30 ildən çoxdur bu yolda mədəni mübarizə aparıram. Hansı yola desəniz, əl atmışam. Hökumətə də yazmışam, indi yox, 20-25 il qabaqdan da yazmışam, mitinq etmişəm. Təəssüf ki, bu, işə yaramır.
100 ilə yaxındır, Qacar sülaləsi yıxılandan, pəhləvilər hakimiyyətə gələndən İranda bir siyasət qüvvədədir: bir dil, bir millət, bir dövlət, bir bayraq. Pişəvəri hərəkatı zamanı müəyyən azadlıqlar verilsə də, sonradan bu hərəkat da boğuldu.
Azərbaycanın aydınları, fəallar haqqımız uğrunda vuruşuruq. Biz ölüm-qalım savaşındayıq. Biz Babək qalası, "Traxtur" kimi hərəkatlarla haqqımızı almağa çalışırıq. İran bilməlidir ki, milli, mədəni haqlarımızı ala bilməsək, daha radikal tələblər gündəmə gələcək. Məsələn, "O tay, bu tay bir olsun, mərkəzi Təbriz olsun" deyəcəyik. Ona görə də hakim dairələr azərbaycanlılara ilımlı yanaşma göstərməlidir, mədəni haqları verilməlidir. İndiki halda azərbaycanlıların hərəkatı çox yumşaq və sivildir.
- Azərbaycanlıların ana dilində təhsil almaqdan başqa tələbləri nədir?
- İkinci ən böyük istəyimiz iqtisadi bərabərlikdir. Bu torpaq cənnətdir. Onun yeraltı, yerüstü sərvəti talan olunur, daşınır, meşələri doğranır, ekologiyasına zərbə vurulur, gölü qurudulur. Bizə qalan, necə deyim, qurudulmuş, yanıq torpaqlar olacaq.
Azərbaycanlılar yaşayan bölgələrdə fabrik-zavod, iş yerləri yoxdur. Türklərin və ya başqasının açmasına imkan verilmir, qısıtlanır. Təbrizdə, Ərdəbildə, Urmuda, Qəzvində, Sunqurda, Gilanda, yəni türk olan yerlərdə işsizlik var. Məsələn, qaşqaylar yaşayan bölgədə iqtisadi fəlakətdir deyərdim.
Farsların yaşadığı bölgələrdə durum fərqlidir, daha yaxşıdır. Bilərək belə siyasət yürüdülür. Bir vaxtlar Güney Afrikada olduğu kimi burda da türklər çoxluq təşkil etsə də, mədəni, siyasi, iqtisadi hüquqlarından məhrumdurlar. Amma çəkic vurulduqca, dəmir möhkəmlənir. Biz də əzildikcə möhkəmlənəcəyik.
- İranda yaşayan milli azlıqların təşkilatlanması, siyasi və ya milli mədəni qurumlarda bir araya gəlməsi mümkündürmü?
- Təşkilatlanmaq mümkün deyil. Ya gərək hakimiyyətə bağlanasan, ya da yeraltına gedəsən, gizli mübarizə aparasan. Bunun heç birini istəmirik. Biz işimizi bilirik. Texnoloji imkanlar əlaqə qurmağımıza şərait yaradır. Millət də oyanır, 100 ildir millətin hafizəsini silmək istəsələr də alınmır, biz də beynəlxalq qanunlar çərçivəsində, sivil şəkildə mübarizəmizi apararaq haqlarımızı alacağıq.
- Amma İranda azərbaycanlıların siyasi fəaliyyəti yasaqlanmır. Məsələn, bu gün parlamentdə azərbaycanlı deputatlar təmsil olunur. Onlar sizin sadaladığınız problemləri orda qaldırırılar hər halda.
- Millətimizin, insanlarımızın sözlərini, fikirlərini bəzən çatdırırlar. Amma söz olaraq çatdırırlar, əməli bir şey yoxdur. Odur ki, o millət vəkillərindən təmənnamız yoxdur. Zatən onları biz seçməmişik. Nə intizarımız olacaq onlardan? Onların müridi mütləqi-sistemdir ki, o da bu gün bizi əzir. İnanmasınlar ki, əkdikləri toxum cücərər. Yetər ki, getdiyimiz yolda imanımız, güvənimiz olsun."
Mənbə:
https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-46808127
N.S
Son bir ayda İranda 61 məhbus edam edilib
Cənubi Afrika İran və Rusiya ilə nüvə əməkdaşlığı fikrindədir
Avropa İttifaqı Ukrayna nizamlanması üzrə danışıqlardan kənarda qala bilər
Zelenski: Ukrayna təhlükəsizlik zəmanəti və sülh istəyir
Putin Makronla telefonla danışmaqdan birdəfəlik imtina edib
Peskov: Ukraynada nizamlanma Avropanın təhlükəsizliyini müzakirə etmədən mümkün deyil
Türkiyə Qəzeti: Sülh masası Ankarada qurulacaq
Qarabağ terrorçuları silahları Vardanyanın vasitəsilə alıb
Ukrayna ordusu Rusiya sərhəddində cəmləşir
Bəşər Əsədi təhqir edən şəxs Tehranda həbs edildi
Peskov: Ər-Riyaddakı danışıqlarda Putin və Trampın görüşünün vaxtı müəyyən edilə bilər
Berbok: Aİ Ukraynaya böyük yardım paketi ayırmağı planlaşdırır
Ər-Riyadda Rusiya-Amerika danışıqları davam edir
İran "Doğru Vəd"inə əməl edəcəkmi?
Türkiyədə PKK ilə əlaqəli 282 nəfər həbs edilib
İranın 36 həbsxanasında siyasi məhbuslar aclıq aksiyası keçirirlər
Rusiya İranın nüvə proqramının inkişafına dəstək verəcək
Suriyadakı səfirliyimizin fəaliyyəti bərpa edildi
Milli fəal Yusif Kari dindirilib
İrandan Azərbaycana narkotik keçirmək istədilər
Xalq etirazlarından qorxan rejim Təbrizdə xəbərdarlıq bülletenləri yaymağa başlayıb
Günaz TV-nin efirində yayımlanan "Açıq Yorum" verilişində Amerika ilə İran arasındakı gərginlikmüzakirə edilib
İranda enerji çatışmazlığına görə etirazlar başladı
Almaniya Ukraynanı yeni yardım paketi ilə təmin edib
Sima Əlipurtelefonla SEPAH Kəşfiyyat İdarəsinə çağırılıb
Keçmiş SEPAH generalı: Biz kimyəvi və bioloji silahlar istehsal etmişik
Rusiyanın dünyadakı gücü ZƏİFLƏYİR
Günaz TV-nin efirində yayımlanan "Açıq Yorum" verilişində Tümənin dəyərdən düşməsi müzakirə edilib
İُranda həbs edilən britaniyalı cütlüyün kimliyi açıqlandı
Əli Xamenei müdafiə sektorunun daha da inkişaf etdirilməsinin vacib olduğunu bildirib
Kaya Kallas: Avropa İttifaqı Ukraynanı dəstəkləməyə davam edəcək
Milli fəal Səccad Əlinejad Xoy həbsxanasına köçürülüb
Sünni din xadimi həbs edilib
İsrail XİN-i iranlılara mesaj verdi
Rusiyanın modern reaktiv yaylım atəşi sistemi məhv edildi
Şərqi Azərbaycan yenədə zülmə məruz qaldı - Əlirza Novin
Evin həbsxanası qarşısında yenidən aksiya keçirildi
İranda etirazçılar Qəzza üçün yardım yığılan məntəqəni yandırdılar