GUNAZ.TV
GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ
Xaməneyinin ofisinə on minlərlə dollar köçürənlər saxlanılıblar
Kirmanda 4.7 bal gücündə zəlzələ oldu
Ermənistan polisi Tavuşun Kirants kəndində gücləndirilmiş iş rejiminə keçib
Azərbaycanlı həkim tutduğu vəzifədən kənarlaşdıırlıb
İran televiziyasının Azərbaycandakı ofisi bağlandı
Cavad Məhhəmmədi Fərd və Əlirza Qənbəri saxlanılıblar
Urmu gölü barədə son məlumat açıqlandı
Blinken Həmas tərəfindən əsir götürülənlərin ailələri ilə görüşdü
Azad edilən ərazilərdə ötən ay 332 mina, 2502 PHS aşkarlanıb
İranda son 80 ilin rekord inflyasiyası qeydə alındı
Aktivistin müvəqqəti azad olunmasına icazə verilmir
"Bələdiyyə əcnəbilərlə müqavilə bağlaya bilər, lakin gizli yox"- deputat
3 şəhərdə 5 məhkum edam edildi
Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan və Ermənistan delimitasiya və demarkasiya işlərini hər hansı vasitəçi olmadan aparır
Netanyahu və Blinken Qüdsdə müzakirələrə başlayıb
Əfqanistanlılar Tehrandan çıxarılır
"BINANCE" müəssisəsinin təsisçisi 4 ayadək həbsə məhkum olunub
Təbrizdə ilk elektrik muzeyi açılır
Tarixi “Xənəyi” Körpüsü tamamilə dağılmaq üzrədir
Azərbaycan Prezidenti: Biz çoxtərəfliliyə qəti şəkildə sadiqik
Prezident: Biz imkan verə bilmərik ki, XXI əsrdə Avropanın bəzi ölkələri digər xalqlara müstəmləkə kimi yanaşsın
Marağada 400 illik tarixi abidə məhv olur
Prezident: Azərbaycanda yaşayan müxtəlif etnik qrupların və dinlərin təmsilçiləri dövlətimizin vətənpərvər insanlarıdır
"SEPAH-ı terrorist adlandırmaq Britaniyanın maraqlarına uyğun deyil" - Devid Kemeron
"Traxtur" klubu yenidən cərimələndi
İrandan bəzi məhsulların idxalı dayandırıldı
Rafael Qrossi İrana səfər edəcək
Tanınmış güneyli həkim-cərrah Şapur Ənsəri Cəbrayıl və Şuşaya səfər edib
Korrupsioner milyarder əfv edildi- Edam həbslə dəyişdirilib
KİV: Macarıstan Aİ Sülh Fondundan Ermənistana 10 milyon avroluq yardımı Azərbaycana görə bloklayır
Netanyahu: İsrail danışıqlarından asılı olmayaraq Rəfaha girəcək
İran mediası: Azərbaycan İranın təzyiqi nəticəsində Zəngəzur dəhlizindən imtina etib
Ermənistan parlamenti müxalifətin Azərbaycanla delimitasiyaya dair layihəsini gündəliyə salmayıb
XİN rəhbəri: Azərbaycan Ermənistanla ikitərəfli və birbaşa sülh danışıqlarına tərəfdardır
Kənd əhalisi etiraz aksiyası keçirib
İsrail İranda SEPAH-ın əməkdaşını öldürüb
İran həbsxanalarında 12 məhkum edam edildi
Britaniya Parlamenti Rusiyaya qarşı sanksiyaları səmərəsiz adlandırıb
Azərbaycanın qadın şahmatçısı Avropa çempionu olub
Dövlət Departamenti: Ukrayna qışa qədər Rusiyanın zərbələrinin ciddi nəticələri ilə üzləşəcək
İranda qəzalı binalarda yaşayanların sayı açıqlandı
Tərbiz şəhəri “Həsən Padşah” tarixi kompleksi baxımsız qalıb
Nika Şakərəmi barədə yeni faktlar üzə çıxdı - Təcavüz edib, öldürbülər
Azərbaycan xalqının sovet rejiminə qarşı apardığı mübarizədə güneydən olan soydaşlarımız önəmli rol oynamışlar.Pişəvəri hərəkatının boğulmasından sonra sovet ideologiyasının xəyanətkar mövqeyini görən güneyli soydaşlarımız əvvəllər gizli, 1988-1992-ci illərdə isə açıq şəkildə bu rejimə qarşı mübarizə apardılar.Həmin mübarizədə fəallıq göstərmiş bəzi mücahidlərin fəalliyyətini oxuculara təqdim edirəm.
MİLLİ MÜCAHİD – İSFƏNDIYAR COŞĞUN
Azərbaycan Milli-azadlıq Hərəkatının öncüllərindən olan İsfəndiyar Əli oğlu Bərxu 1929-cu il (pasportda 1925-ci il) sentyabrın 14-də Gəncə şəhərində, İran (Güney Azərbaycan) mühacirləri ailəsində anadan olmuş, uşaqlıq illərini isə Şəmkirdə keçirib.
1930-cu illərin 2-ci yarısında İ.V.Stalinin xüsusi əmrinə əsasən, türklərin sayını azaltmaq məqsədi ilə Güney Azərbaycan mühacirlərini İrana sürgün etməyə başladılar. Köçürülənlərin arasında Əli Bərxunun da ailəsi var idi.
1941-ci ilin iyun ayının 22-də alman-sovet müharibəsi başladıqdan sonra Qızıl Ordu hissələri Sovet-İran müqaviləsinin (1921-ci il) 6-cı maddəsinə görə İrana daxil oldular. İranda siyasi iqlim yumşaldı və siyasi təşkilatlar fəaliyyətə başladı. 12 yaşlı İsfəndiyar Bərxu da bu təşkilatlardan birinə kömək edir və divara kağızlar yapışdırırdı.
1945-ci ilin dekabrın 12-də Təbrizdə Azərbaycanın Milli Hökuməti elan edildikdə, onu qorumaq məqsədi ilə fədai dəstələri yaradıldı. 16 yaşlı İsfəndiyar Bərxu da əlinə silah alaraq fədailərə qoşuldu.
Azərbaycan Milli Hökumətinə savadlı hərbi kadrlar lazım olduğundan 1946-cı ilin iyulunda bir qrup gənc Bakıya hərbi məktəbə oxumağa gəldi. Onların arasında İsfəndiyar da var idi.
1946-cı ilin dekabrın 21-də Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi. Hökumət üzvləri və onları dəstəkləyən minlərlə insan qətlə yetirildi. 1947-ci ilin iyun ayında Milli Hökumətin rəhbəri S.C.Pişəvəri Yevlax rayonunda təşkil edilmiş sui-qəsd nəticəsində avtomobil qəzasında həlak oldu.
İsfəndiyar və onun dostları getdikcə baş verən hadisələri dərindən başa düşür, Sovet hökumətinin çirkin siyasətini lənətləyirdilər. Elə bu məqsədlə 1948-ci ilin əvvəllərində İsfəndiyar Bərxu və İsmayıl Təriqpeyman “Gənc Qvardiçilər” (Qvardiyaçılar) adlı təşkilat yaratdılar. Təşkilatın əsas məqsədi Güneyli gənclər arasında iş olaraq, onları Vətənə qayıtmaq üçün hazırlamaq idi.
1948-ci ilin sonlarında Nəcəf adlı bir nəfərin xəyanəti nəticəsində təşkilatın əksər üzvləri, başda İsmayıl Təriqpeyma olmaqla tutulub Sibirə göndərildilər. İsfəndiyarın adı təsadüf nəticəsində siyahıda olmadığından o, həbs edilmədi.
Azərbaycan Demokrat Firqəsinin, başda Qulam Yəhya Danişyan olmaqla, sovetpərəst siyasətini İsfəndiyar Bərxu və Məhəmməd Hatəmi kimi inqilabçı gənclər xoşlamırdı və etiraz edirdilər. 1960-cı illərin əvvəllərində ADF-nin rəhbərliyinin M.Hatəmini partiya sıralarından çıxarmasına etiraz olaraq İsfəndiyar və bir qrup gənc partiya biletlərini təhvil verdilər.
Bu illərdə İsfəndiyar Bərxu sovet sisteminə qarşı kəskin şeirlər yazmağa başladı və özünə təxəllüs də seçdi: “Coşğun”. O, bu illərdə yazdığı “Yazmamışam, yazammaram”, “Qorxulu heykəl”, “Bəsdir daha yatdığımız”, “Yest takaya partiya”, “Vəzirov”, “Hökmdar” və b. əsərlərində Kommunist Partiyasını və sovet rejimini ifşa edirdi.
1987-ci ilin əvvəllərində Bəxtiyar Tuncay, rəssam Tofiq Aslan, hüquqşünas Fuad Ağayev, Ənvər Yusif Börusoylu və Məhəmməd Hatəmi Tantəkin birlikdə “Çənlibel” Elmi-Ədəbi Birliyini yaratdılar. Təşkilata ilk qoşulanlardan biri də İsfəndiyar Coşğun idi. O, dəfələrlə “Çənlibel”in yığıncaqlarında çıxış etmiş, şeirlər oxumuşdu. “Çənlibel”in 1988-ci ilin mayın 16-da və 18-də, iyunun 9-da təşkil etdiyi mitinqlərdə İ. Coşğun da fəal iştirak etmişdi.
1988-ci ilin oktyabrın 30-da Hatəmi Tantəkin Azərbaycan Xalq Hərəkatı Cəbhəsi yaradılmasını təklif etdi. İ.Coşğunu da həmin təşkilatın Müvəqqəti Məsləhət Şurasına üzv seçdilər.
1988-ci ilin 17 noyabr – 5 dekabr mitinqlərində İsfəndiyar Coşğun meydanlarda gecələyir, böyük fəallıq göstərirdi.
Şair Eldar İbrahim “Tarix” poemasında yazırdı:
Budur, İsfəndiyar, gəlir qabaqda,
Bax, bax, marş oxuyur, əlində varaq.
Cavan oğlan kimi bu yaşlı çağda,
Oxuyur, Təbrizi xatırlayaraq.
1988-ci ilin dekabrın 5-də rus əsgərlərinin dəyənəklə döydüyü insanlar arasında İ.Coşğun da var idi.
1989-cu ilin mayın 21-də İ.Coşğunun ümumi rəhbərliyi altında “Birlik” Cəmiyyətinin təsis yığıncağı keçirildi. Həmin ilin mayın 28-də Milli İstiqlal Gününün 71-ci ildönümünün bayram edilməsində “Birlik” üzvləri və İ.Coşğun fəallıq göstərdilər.
1989-cu ilin iyunun 4-ü və 11-də “Spartak” stadionunda keçirilən mitinqin təşkilatçısı da İ.Coşğun idi.
Həmin ilin iyulun 8-də keçirilən nümayiş isə dağıdıldı, 31 nəfər adam, o cümlədən, İ.Coşğun da həbs edildi. Ona qarşı Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 188-ci maddəsinin 3-cü və 4-cü bəndinə və 189-cu maddəsinin 1-ci bəndinin 2-ci yarımbəndinə əsasən cinayət işi qaldırıldı. İyulun 21-də onu və digər dustaqları Şüvəlandakı 3 saylı istintaq təcridxanasına köçürdülər. Bir dəfə isə kameraya qaz buraxdılar. Bu qaz İ. Coşğunun pisləşməkdə olan səhhətini bir az da ağırlaşdırdı. Avqustun 9-da onu həbsxanadan buraxdılar.
Həbsxana həyatı onun səhhətinə ağır təsir göstərdi və o, bir daha siyasi mübarizəyə qayıda bilmədi.
1991-ci ilin avqustun 23-də 62 yaşında (pasport üzrə 66) dünyasını dəyişdi.
İsfəndiyar Coşğun
1978
Oyanın
Oyanın, ay camaat!
Bəsdir daha yatdığımız!
Əli qoynunda durub,
Dərdə - qəmə batdığımız.
Yığılaq bir yerə biz.
Düz oturub, düz danışaq.
Çağıraq gəlsin İvan,
Burda üzbəüz danışaq.
60 ildir o deyir,
Bir kərə də biz danışaq.
Məlum olsun ona da,
Əqlə, huşa çatdığımız!
Oyanın, ay camaat!
Bəsdir daha yatdığımız!
Əcəba, söylədiyin
Cənnəti-rizvan bumudur?
Qəm, kədər bilməyəcək.
Qayğısız insan bumudur?
Hər şeyə sahib olan.
Fəhlə və dehqan bumudu?
Daha artıqdır susub,
Başımızı qatdığınız!
Oyanın, ay camaat.
Bəsdir daha yatdığımız!
Fəhlənin işlədiyin,
Büsbütün ondan qoparır.
Kəndlinin var-yoxunu,
Kolxoz adıynan aparır.
Üstəlik kim danışır,
“Xox” eləyib bağrın yarır.
Belədir, bəli, bizim
Rus verən “azadlığımız”!
Oyanın, ay camaat!
Bəsdir daha yatdığımız.
Nəsiman Yaqublu, Tarix elmləri doktoru
N.S
Urmu gölü barədə son məlumat açıqlandı
İranda son 80 ilin rekord inflyasiyası qeydə alındı
"Bələdiyyə əcnəbilərlə müqavilə bağlaya bilər, lakin gizli yox"- deputat
Netanyahu və Blinken Qüdsdə müzakirələrə başlayıb
Prezident: Biz imkan verə bilmərik ki, XXI əsrdə Avropanın bəzi ölkələri digər xalqlara müstəmləkə kimi yanaşsın
Marağada 400 illik tarixi abidə məhv olur
İrandan bəzi məhsulların idxalı dayandırıldı
Tanınmış güneyli həkim-cərrah Şapur Ənsəri Cəbrayıl və Şuşaya səfər edib
Azərbaycanın qadın şahmatçısı Avropa çempionu olub
Tərbiz şəhəri “Həsən Padşah” tarixi kompleksi baxımsız qalıb
“İcbari hicab qadınların kəramətini və azadlığını pozur”- iranlı islamşünas
Azad edilmiş ərazilərdə daha 159 mina, 380 PHS aşkarlanıb
Əl ilə toxunmuş ən böyük xalça təqdim olunub
Urmu gölü yenidən quruyacaq - Ekoloq
Azərbaycanlı müəllim azadlıqda
İran İsrail zərbələrinin vurduğu ziyanı ört-basdır etməyə çalışıb - SÜBUT
ABŞ: İran silahları təbliğ olunduğu qədər effektli deyil
Husilər Britanyaya məxsus neft tankerini vurdu
İrana qarşı birlik qurulur
Terror qruplaşması Azərbaycana qarşı tədbir keçirib
Azərbaycan və Özbəkistan kosmik sahədə əməkdaşlıq edəcək
ABŞ, Britaniya və Kanada İrana qarşı sanksiya tətbiq etdi
Prezident İlham Əliyev: Sülhə nail olmaq üçün çox yaxşı fürsətlər var
Təbrizdə qadın azarkeşlərin stadiona girişinə qadağa qoyulub
Ermənilər Tehranda soyqırım tədbiri keçiriblər
Şuşanın Qaybalı kəndində mina partlayıb, ANAMA əməkdaşı xəsarət alıb
Ermənistanda delimitasiyaya etiraz edən hərbçilər məsuliyyətə cəlb olunub
Simonyan: Ermənistan Azərbaycandan qaz almağa hazırdır
KİV: Çin Şimali Koreyadan Rusiyaya silah daşınmasına yardım edir
İrana qarşı birlik qurulur
Terror qruplaşması Azərbaycana qarşı tədbir keçirib
Tarixi qala baxımsız qalıb
Təbrizli körpəyə türk adına görə sənəd verilmir
Husilər Britanyaya məxsus neft tankerini vurdu
İran İsrail zərbələrinin vurduğu ziyanı ört-basdır etməyə çalışıb - SÜBUT
İctimai fəala ağır həbs cəzası verildi
ABŞ: İran silahları təbliğ olunduğu qədər effektli deyil
Tomac Salehiyə dəstək aksiyaları keçirilib