"Urmu gölünü xilas etmək üçün ayağa qalxmalıyıq"-Ekoloji fəlakətlə bağlı çağırış edildi

SON XƏBƏRLƏR

"Urmu gölünü xilas etmək üçün ayağa qalxmalıyıq"-Ekoloji fəlakətlə bağlı çağırış edildi

2023.07.28, 12:15

Urmu gölü bölgəsində ekoloji fəlakət davam edir. Sosial mediada qurumaqda olan Umru gölü ilə bağlı çağırış edilib. Teoman Şahinin yazdığı məqalə sosial şəbəkələrdə yayılıb. Yazını təqdim edirik:

Gunaz.tv

"Şərqi və Qərbi Azərbaycan əyalətləri arasında yerləşən Urmu gölü dünyanın 6-cı düzlü gölüdür.

Bu göl İranın daxilində ən iri göl hesab olunur. Gölün sahəsi 5-6 min kvadrat metr və ortalama dərinliyi 6 metrdir.

1967-ci ildə gölə Milli Park statusu verilib. Gölün Kəbudan və Qoyun dağı adaları UNESCO tərəfindən qoruq kimi qeydiyyata alınıb.

“Azərbaycanın Cəvahiri” adı ilə tanınan Urmu gölü Azərbaycanın maddi-mənəvi sərmayəsi hesab olunur. Vaxtıilə göl çimərlik kimi izdihamlı olub.

Gölün üzərindən illər öncə salınmağa başlanmış Kəlantəri adına keçid körpü 2000-ci illərin ortalarında istifadəyə verilib.

Lakin körpü qeyri-peşəkar tikildiyinə görə göl elə həmin illərdən qurumağa başlayıb.

Gölün qurumasına digər amillərdən göl hövzəsi su yataqlarından həddiz istifadə olunmasıdır. Statistikaya əsasən əkin üçün istifadə məqsədi ilə gölün çevrəsində 48 min su quyusu qazılıb.

İqlim dəyişikliyi də qismən gölün qurumasına təsir göstərir.

Mütəxəssislərin fikrincə bu məsələ gölün qurumasında əsas amil ola bilməz. Belə ki, bölgədə illik statistikaya əsasən yağıntılar demək olar ötən illərdəki kimi dəyişməz qalıb.

Ekspertlərin fikrincə, gölün qurumasına ən əsas amil gölə axan çayların üzərinə su bəndlərin salınmasıdır.

Amerikanın Yutah Ştatı Universitetinin araşdırmalarına əsasən Urmu gölünü qurumaqdan qurtarmaq üçün 5 plan təklif olunub.

O cümlədən gölün qurumasının qarşısını almağa ölkə rəsmiləri tərəfindən güclü siyasi iradə və münasib maliyyə təmini göstərilməlidir.

Habelə gölün qurumasının qarşısını almağı hədəfləyən planlara nəzarət etməli və aktiv yanaşmalıdırlar.

Bu barədə rəsmilərə dəfələrlə xəbərdarlıqlar olunmasına baxmayaraq gərəkən tədbirlər görülməyib.

Ona görə də gölün böyük miqdarda quruduğuna görə duz qasırğaları törənir, bu isə bölgə əhalisinin sağlamlığı və həyatını ciddi təhlükəyə atır.

Qasırğaların radiusu yüzlər kilometri qət edə bilər. Bu səbəbdən ölkənin şimal, mərkəz və hətta şimal-şərq şəhərləri, o cümlədən Tehranın özü təhlükə ilə üz-üzədir.

Urmu gölünü qurumaqdan qurtarmağa çıxış yolları çox sadə və effektivdir: gölün çevrəsində vurulmuş bəndlərdən gölün su haqqı gölə sarı buraxılmalıdır.

Həmçinin sonrakı mərhələdə gölün üzərində vurulmuş körpüyə düzəlişlər olunmalıdır.

Lakin bu yöndə hələ də hakimiyyət tərəfindən qəsdən gərəkən siyasi iradə göstərilmir. Səbəb isə bölgədə azərbaycanlıların əleyhinə etnik tərkibin dəyişdirilməsi və nəhayət Azərbaycan bölgəsinin məhv edilməsi və zəiflətdilməsidir.

İllərdir ki, Azərbaycan xalqı gölün bərpası ilə bağlı planlar icra olunmadığına və tədbirlər görülmədiyinə görə hakimiyyətə etirazlarını bildirir. Lakin də xalqın sözünü dinləyən yoxdur.

Əksinə etiraz edənlər basqılara və həbslərə məruz qalıblar.

İranda yaşayan digər xaqların təmsilçiləri də problemlə bağlı Azərbaycan xalqına dəstək olmayıblar. Ona görə də özümüz öz başımıza çarə qılmalıyıq.
Artıq məslə Azərbaycanın ölüm-drim məsələsidir.

Ona görə də ölkə rəsmilərində siyasi iradənin formalaşması və hökuməti Urmu gölü ilə bağlı tədbirlər görməyə məcbur etmək üçün hamımız tək səs olaraq, istər İran daxilində istərsə də xaricində, etiraz meydanlarına axışmalıyıq.

Azərbaycanın Cəvahirinin yenidən su ilə dolması və canlanması gerçəkləşməyənə qədər geri oturmamalıyıq".

Taymaz