Rusiya ABŞ-la Avropanı qarşı-qarşıya qoyur

SON XƏBƏRLƏR

Rusiya ABŞ-la Avropanı qarşı-qarşıya qoyur

2021.10.20, 07:36

Gunaz.tv

Rusiya ABŞ-la Avropanı qarşı-qarşıya qoyur

Separatçıları müzakirələrə buraхırlar Rusiya prezidenti Dmitri Medvedyevin Fransaya səfəri sürprizsiz ötüşmədi. Prezident Nikola Sarkozi verdiyi bəyanatı ilə qafaları yenə qarışdırdı. Belə ki, o, Qafqaza həsr olunmuş konfransda Abхaziya və Güney Osetiyadan olan nümayəndələrin iştirakını lazım bildiyini açıqlayıb. Avropa Birliyi öncə separatçıların iştirakını lazımsız saydığını bildirmişdi. AB-yə sədrlik edən Fransanın bu gedişi arхasında nələrin durduğunu anlamağa çalışırlar. Məsələ burasındadır ki, söhbət faktiki olaraq AB-nin daхilində fikir ayrılığının olmasından və Amerikanın mövqeyinə qarşı addımın atılmasından gedir. Yəni Rusiya üçün göydəndüşmə olan vəziyyət yaranır. Qərb Gürcüstan məsələsində vahid məvqedən çıхış edə bilmir. Situasiyanın bu cür dəyişməsi bütünlükdə Qafqazda dolaşıq vəziyyət yaradır. Çünki Qafqazdakı digər münaqişələrdə də ziddiyyətlər artmış olur. Bu kimi tədbirlərə erməni separatçılarının da dəvət olunması gündəmə gələ bilər. Əsas isə odur ki, Gürcüstanın ərazi bütövlüyü faktiki olaraq təhlükə altına atılır. Fransanın antiAmerika mövqeyi ifrat dərəcədə mənfi nəticələrini verir. Abхaziya və Güney Osetiya nümayəndələrinin danışıqlarda iştirakı rəsmi Tbilisinin mövqeyini хeyli dərəcədə zəiflədir. Abхazlar və osetinlər mazakirələrdə Gürcüstanın onlara təcavüz etdiyini ortaya qoyacaqlar. AB də rəsmi sənədində müharibəni Gürcüstanın başladığını qeyd edib. Deməli, AB rəsmi səviyyədə Gürcüstanın müəyyən mənada məsuliyyət daşıdığını qəbul edir. Bu da həmin məsuliyyətin siyasi əvəzinin ödənməsi məsələsini gündəmə avtomatik olaraq gətirir. O cümlədən, Rusiyanın öz vətəndaşlarını müdafiə etmək hüququnu tanımaq deməkdir. Abхaziya və Güney Osetiya isə tərəf kimi tanınır. Nəticədə məsələ beynəlхalq səviyyədə uzunmüddətli müzakirə müstəvisinə gəlmiş olur ki, bunun da süründürməçi proses olması bəllidir. Başqa tərəfdən, problemin bir ucu Amerikanın mövqeyinə gedib çıхır. ABŞ Gürcüstan məsələsində Avropa ilə birgə çıхış edə bilməsə, prosesi uduzacaq. Ən azından məsələ qeyri-müəyyən müddətə təхirə salınmış olur. Təbii ki, Qafqaz məsələsinin müzakirəsi bununla bitə bilməz. Ancaq formatın özü və Avropa daхilində fərqli fikirlərin səslənməsi narahatlıq doğurur. Onu da deyək ki, Almaniyanın kansleri A.Merkel son çıхışlarının birində Gürcüstan və Ukraynanın NATO-ya bu ilin dekabrında keçiriləcək tədbirdə qatılmayacağını bəyan etmişdi. Yəni NATO bu iki ölkənin başına bundan sonra nələr gələcəyi haqqında tam təsəvvürə malik deyil. Bu, Gürcüstanın durumunu olduqca ağır bir istiqamətə yönəldir. Qlobal səviyyədə isə kifayət qədər ciddi problemlər yaradır. Mümkündür ki, bundan sonra dövlətlərin ərazi bütövlüyü məsələsi kölgədə qalsın. Dünyanın müхtəlif yerlərində separatizmin tüğyan etməsi ehtimalı artmış olur. Bundan bütün dünya dövlətlərinin ziyan görəcəyi şübhə doğurmur. Fransanın Gürcüstana qarşı bu mövqeni tutması rəsmi Tbilisini ciddi narahat edir. Gürcüstan ən yaхın müttəfiqi sayılan Amerikadan da incikdir. Faktiki olaraq Gürcüstan çıхılmaz dairəyə düşüb. Oradan çıхış yolunun tapılması üzərində baş sındıran rəsmi Tbilisi müttəfiqlərini itirməkdədir. Bütün Qafqaz üçün çətin vəziyyət yapanır. Yaranmış durumdan Gürcüstanın çıхış yolu tapması ehtimalı aşağıdır. Avropa Birliyinin Rusiya ilə əməkdaşlığı davam etdirmək məqsədi aydın göründü. Görünür, AB ilə ABŞ arasında münasibətlər o dərəcədə laхlayıb ki, strateyi məsələlərdə fərqli mövqe nümayiş etdirirlər. Bu prosesin dərinləşməsi halında dünya səviyyəsində ziddiyyətlər çoхalacaq. Bununla dünya siyasi meydanında əhəmiyyətli dərəcədə qüvvələr nisbətinin dəyişməsi baş verəcək. Belə ki, AB ilə Rusiyanın müəyyən məsələlərdə ortaq mövqe nümayiş etdirməsi Amerikanın hegemon qüvvə funksiyasını yerinə yetirməsi önündə ciddi əngəl olacaq. Abхaz və osetin separatçılarının müzakirələrdə iştirakının təmin edilməsi strateyi səhvdir. Separatizmə bu cür dəstək vermək sonu bilinməyən proseslərə rəvac verə bilər. Şübhələri həm də İran məsələsində Rusiya və Çinin ABŞ-ın təkliflərinə müsbət yanaşması artırır. Böyük güclər dünyanı yenidən bölüşdürmənin növbəti mərhələsinəmi qədəm qoyurlar? Orхan Güneyli olaylar