GUNAZ.TV
GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ
Zelenskiyə sui-qəsd cəhdinin qarşısı alınıb
Daha 3 məhkum edam edildi
Həmasın təklif etdiyi, İsrailin isə rədd etdiyi təklifdə nə yazılıb?
Birinci Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş, 30 il sonra kimliyi müəyyən edilən şəhidin qalıqları Xaçmazda dəfn olunub
Argentina Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesini alqışlayır
Putin Rusiya hökumətinin istefasını qəbul edib
Paşinyan: Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi noyabra qədər imzalana bilər
İranda mobil telefon oğurluğu artıb
İran Ermənistandakı mədəniyyət attaşesi: Erməmistnada fars dilinin inkişafına çalışırıq
Paşinyan Ermənistanda Rusiya telekanallarının yayımının dayandırıla biləcəyini deyib
Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan təbii qazını Avropa məkanına etibarlı yollarla nəql edir
Azərbaycanla Slovakiya arasında müdafiə sahəsində əməkdaşlıq Sazişi imzalanıb
Slovakiya Baş naziri: Prezident İlham Əliyev ədalətsizliyə qarşı sinə gərir, suveren xarici siyasət aparır
Hicab bayrağımızdır- Polis komandanı
Paşinyan: Almatı Bəyannaməsinin sülh müqaviləsinə daxil edilməsi XİN başçılarının görüşündə müzakirə olunmalıdır
Paşinyan müxalifəti tənqid edib: Bəzi qüvvələr Ermənistanın suverenliyini ləğv etmək istəyir
Putin rəsmi olaraq beşinci dəfə Rusiya prezidenti vəzifəsinin icrasına başlayıb
ABŞ- İran bölgədəki sabitliyin pozulmasında əhəmiyyətli rol oynayır
Israilin Rəfah keçid məntəqəsini ələ keçirməsi nə anlama gəlir?
Dünya üzrə qızlar üçün ən birinci məktəb Marağa şəhərində olub
İranda intihar edən həkimlərin sayı artıb
İsrail ordusu RƏFAH keçidini nəzarətə aldığını bildirib
İranın Səhiyyə Nazirliyi apteklərə xəbərdarlıq edib
KİV: Rusiya artıq Krım körpüsündən silah daşımaq üçün istifadə etmir
SEPAH hərbi proqramlarını inkişaf etdirmək üçün İsveç universitetlərindən sui-istifadə edir
"Ölkənin gələcəyi heç də yaxşı görünmür"- keçmiş səhiyyə naziri
Ərdəbildə su böhranı - Sudan istifadədə qənaət etməyə çağırıldı
Traktor Fulada qarşı qalib gəlib
Qaşqay türkləri Azərbaycana dəstək verdi - Bu, bizə qarşı təhdiddir
Güneyli aktivistə məzuniyyət verilib
Sosial media fəalına qarşı cinayət işi açılıb
“Təpə Nənə” ritualı keçirilib
MAQATE rəhbərini İrana gətirən səbəb bəlli oldu!
Güneyli məhbus gəncin həyatı təhlükədədir
Medvedev: Ukraynaya qoşun göndərilsə, Vaşinqton, London və Parisə nüvə zərbəsi endiriləcək
Ermənistan XİN rəhbəri Almatı görüşündən danışıb
Qubadlıda mina təmizləmə zamanı kəllə sümüyü tapılıb
Simonyan Zaxarovanın sözlərini şərh edib: Ermənistan artıq Rusiyaya cavab verib
Putinin sözçüsü Fransanın Ukraynaya qoşun göndərməsi barədə məlumatı şərh edib
Rəsmi Moskva Ukraynada Şimali Koreya istehsalı raketlərdən istifadə olunmasını şərh etməyib
Azərbaycan və Ermənistan XİN başçılarının Almatıda müzakirə edəcəkləri məsələlər açıqlanıb
Məhkəmə vəkili həbs edilib
Qrossi Teharan gəlib
GünAz TV: "Son on ildə institut işğal edilmiş ərazilər istisna edilməklə bütün bölgələrdə genişmiqyaslı tədqiqatlar aparıb, elmə məlum olmayan yüzlərlə abidələri aşkara çıxarıb."
Bunu Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Rəyasət Heyətinin növbəti iclasında AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini, tarix elmləri doktoru Nəcəf Müseyibli “Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar: nailiyyətlər və perspektivlər” adlı məruzə zamanı çıxışında deyib.
O bildirib ki, Azərbaycanın qədim tarixinin öyrənilməsində arxeoloji tədqiqatların aparılması əhəmiyyətlidir: "Əsas məqsəd bu istiqamətdə aparılan araşdırmaları müasir elmi tələblər səviyyəsinə çatdırmaqdır. Ötən müddətdə həyata keçirilən Mingəçevir su anbarı ətrafında aparılan araşdırmalar zamanı 1 milyon ildən artıq yaşı olan daş alətlər tapılıb. Bununla da ilk dəfə olaraq bu vaxta qədər yalnız Qarabağdakı Azıx mağara düşərgəsində təmsil olunan “Quruçay” arxeoloji mədəniyyətinin daha geniş arealda yayıldığı müəyyənləşdirilən bu mədəniyyət beynəlxalq elmdə qəbul edilib. İlk dəfə olaraq Qax və Zaqatala rayonları ərazisində yaşı 450-500 min il olan mağara tipli ibtidai insan düşərgələri məlum olub."
Beynəlxalq elmi səciyyə daşıyan istiqamətlərdən biri olan Xalkolit/Eneolit dövrünə aid Leylatəpə arxeoloji mədəniyyət abidələrinin tədqiqindən bəhs edən N.Müseyibli deyib ki, bu araşdırma o dövrdə Azərbaycan ərazisindəki cəmiyyətlərin Şimali Mesopatomiya-Şərqi Anadolunun qədim sivilizasiyaları ilə eyni mədəni ənənələr mühitində inkişaf etdiyini göstərir: “Böyük İpək yolu” beynəlxalq ticarət yolları üzərində yerləşən son Antik və Orta əsr Azərbaycan şəhərlərində aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı Çin, Hindistan, Orta Asiya, İran istehsalı olan çoxsaylı tapıntılar – məişət və bəzək əşyalarının aşkar edilməsi tarixi “Böyük İpək yolu” ticarətində Azərbaycanın fəal iştirakçı olduğunu sübut edir."
Arxeologiyanın multidissiplinar tədqiqatların aparılması üçün geniş imkanlar yaratdığını deyən N.Müseyibli bu elm sahəsinin geologiya, kimya, botanika, zoologiya kimi dəqiq elmlərlə vəhdətdə inkişaf edəcəyini söyləyib: “Arxeoloji qazıntılar zamanı abidənin yerləşdiyi sahənin və aşkar edilmiş daş alətlərin, bir sıra mineralların geoloji xüsusiyyətlərinin araşdırılmasında geoloq mütəxəssislərin bilik və təcrübəsindən istifadə etmək lazım gəlir. Bütün bunlar, arxeoloji abidələrə təsir göstərən təbii-fiziki prosesləri tədqiq edən “geoarxeologiya” adlı multidissiplinar istiqamətin yaranmasına səbəb olub.
Paleobotanik araşdırmalar əsasında arxeoloji abidənin əmələ gəldiyi qədim dövrün müəyyən mərhələsində bölgənin bitki örtüyü və iqlimi barədə informasiya əldə edilir, paleozooloji tədqiqatlar arxeoloji mərhələdə yayılmış heyvan növlərini müəyyən edir, paleoantropoloji tədqiqatlar imkan verir ki, insan sümüklərilə qida rasionu, keçirdikləri xəstəliklər, ölüm səbəbləri öyrənilsin. Bundan əlavə, qədim insanların kəllə sümükləri əsasında onların antropoloji tipi müəyyənləşdirilir ki, bu da etnogenez tarixinin tədqiqi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir".
Qeyd edək ki, məruzə Rəyasət Heyətinin qərarı ilə bəyənilib. Qərarda arxeoloji abidələrin müxtəlif mülkiyyət formalarına məxsus olan torpaqlarda yerləşməsini nəzərə alaraq, elmi tədqiqat işlərinin idarəetmə sisteminin təkmilləşdirməsi məqsədi ilə ölkə ərazisində mövcud olan arxeoloji abidələrin xəritələrinin tərtibi və elektron məlumat bazasının hazırlanması, arxeoloji ekspedisiyaların müasir tələblərə cavab verən istiqamətlərdə aparılması məqsədi ilə aşkar olunan maddi mədəniyyət nümunələrinin müxtəlif elmlərin kəsişməsində arxiometrik tədqiqinin həyata keçirilməsi, Qarabağın Antik və Orta əsrlər dövrü abidələrinin arxeoloji tədqiqinə xüsusi diqqət yetirilməsi, institutun elmi tədqiqat planında 2020-ci ildən etibarən müasir elmi tələblərə uyğun mövzuların müəyyənləşdirilərək layihələr şəklində həyata keçirilməsi məsələləri yer alır. Bundan başqa, “fiziki antropologiya” ixtisasının inkişaf etdirilməsi məqsədi ilə müştərək elmi layihələr çərçivəsində beynəlxalq elmi mərkəzlərdə gənc kadrların hazırlanması yönündə müvafiq tədbirlər görülməsi, multidissiplinar tədqiqatların genişləndirilməsi məqsədi ilə AMEA-nın uyğun institutları və xarici ölkələrin elmi qurumları ilə sıx əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulması, ali təhsil müəssisələrində “arxeologiya” ixtisasının lazımi səviyyədə tədrisinin həyata keçirilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi ilə birgə müvafiq tədbirlər görülməsi, arxeologiya sahəsində elmi tədqiqatların təbliği və populyarlaşdırılması işinin gücləndirilməsi, arxeoloji tədqiqatlar zamanı müəyyən edilmiş maddi mədəniyyətin, Azərbaycan xalqının məişət və mənəvi mədəniyyətinin tarixi köklərinin öyrənilməsi və tarixi ənənəviliyin aşkar edilməsi istiqamətində müvafiq araşdırmaların aparılması və digər məsələlər qərarda öz əksini tapır.
Mənbə: Apa
Ə.A
Həmasın təklif etdiyi, İsrailin isə rədd etdiyi təklifdə nə yazılıb?
Paşinyan: Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi noyabra qədər imzalana bilər
Hicab bayrağımızdır- Polis komandanı
Israilin Rəfah keçid məntəqəsini ələ keçirməsi nə anlama gəlir?
İsrail ordusu RƏFAH keçidini nəzarətə aldığını bildirib
Ərdəbildə su böhranı - Sudan istifadədə qənaət etməyə çağırıldı
Qaşqay türkləri Azərbaycana dəstək verdi - Bu, bizə qarşı təhdiddir
MAQATE rəhbərini İrana gətirən səbəb bəlli oldu!
Medvedev: Ukraynaya qoşun göndərilsə, Vaşinqton, London və Parisə nüvə zərbəsi endiriləcək
Putinin sözçüsü Fransanın Ukraynaya qoşun göndərməsi barədə məlumatı şərh edib
Qrossi Teharan gəlib
İsrail Rəfah bölgəsini evakuasiya etməyə çağırdı
Fındıqlı meşələrində "yaşıl soyqırım", minlərlə nadir ağac növü kəsilib
İran dəstəkli Hizbullah yenidən İsraili hədəf aldı
Konqres: Ukrayna müharibədə məğlub olarsa, ABŞ qoşunları göndərilə bilər
Qəzzada ölənlərin sayı 34 654 nəfərə çatıb
Tanınmış baş məşqçi: Azərbaycana görə azərbaycanlılar qərar verməlidir
İran daha bir rekorda imza atdı- 2023-cü ildə yazıçıların ikinci ən böyük həbsxanası olub
Britaniya- İran bölgədəki qeyri-sabitliyə görə məsuliyyət daşıyır
İran jurnalistlərin həbsinə görə dünyada ikinci yerdədir
Milli fəalların həbs qərarı qüvvədə saxlanıldı
Ermənistan İranla hərbi anlaşma imzalamaq arzusundadır
Azad edilən ərazilərdə ötən ay 332 mina, 2502 PHS aşkarlanıb
Urmu gölü barədə son məlumat açıqlandı
Tanınmış güneyli həkim-cərrah Şapur Ənsəri Cəbrayıl və Şuşaya səfər edib
Tərbiz şəhəri “Həsən Padşah” tarixi kompleksi baxımsız qalıb
“İcbari hicab qadınların kəramətini və azadlığını pozur”- iranlı islamşünas
İsrail kiber hücumlara qarşı elektron qübbə yaradır
"Bələdiyyə əcnəbilərlə müqavilə bağlaya bilər, lakin gizli yox"- deputat
Marağada 400 illik tarixi abidə məhv olur
İranda son 80 ilin rekord inflyasiyası qeydə alındı
Prezident: Biz imkan verə bilmərik ki, XXI əsrdə Avropanın bəzi ölkələri digər xalqlara müstəmləkə kimi yanaşsın
Azərbaycanın qadın şahmatçısı Avropa çempionu olub
Aktivistin müvəqqəti azad olunmasına icazə verilmir
Tehran Azərbaycana qarşı indi də afrikalılardan istifadə edir
Britaniya Parlamenti Rusiyaya qarşı sanksiyaları səmərəsiz adlandırıb
Netanyahu və Blinken Qüdsdə müzakirələrə başlayıb
İsrailin Tehranda öldürdüyü terrorçunun kimliyi məlum oldu