İranda assimiliyasiyanın əsas amacları

SON XƏBƏRLƏR

İranda assimiliyasiyanın əsas amacları

2023.09.26, 21:00

Assimiliyasia bir kültürün mərkəzlşib əsas tutulmasi və başqa kültür yaxud kültürlərin ona bənzədilib yada onun içinde əridilməsinə deyilir.

Gunaz.tv

Modern çağda qurulmağa çalışılan İran adlı millət-dövlətin əsas qayəsi, fars hejomoniasını sağlayıb, qeyri-fars millət və miliyyətləri farslaşdırmaq və əritməkdən ibarət olmuşdur.

Rasizmdən qaynaqlanan bu xəstə düşüncənin mahiyyət və kimliyi belə tanımlanmaqdadır:

Türk, ərəb və sairələrə saldırqan olmaq, onlara nifrət edib düşmənçiliklə yanaşmaq, onları aşağılamaq və torpaqlarını işğal etmək və sömürmək...

Asimilasiyanın ilk amacı sömürgəçilikdən (istemar) ibarətdir.
Bir bölgəni sömürmək üçün ilk öncə orada yaşayan toplumun kimlik, kültür və milli varlığını aradan aparıb yox edirlər. Sonra isə öz milli kimlik, kültür və varlıqlarını samballıqla onlara sərgiləyib təhmil edirlər.

Elinə olmuş (özgələşmiş) və satılmış insanlar toplusunun zehniyyət və düşüncələri onların qulluğunda olduğu üçün sömürülmə məsələsinə heç bir dirənc (müqavimət) göstərməzlər. O üzdəndə sömürgəçilik qolaycasına yürüdülüb onların çıxarlarını sağlaya bilər.

Asimiliyasiyanın ikinci amacı fars güc və hejomoniyasını qoruyub sağlamaqdan ibarətdir. Yüz illərcə siyasi gücü olmayan bir azınlıq hansısa xarici dövlət əli ilə gücə sahib olduqdan sonra əlbəttəki onu asanlıqla əldən vermək istəməz. Əslində gücə olan istək bütün insanlarda var olan bir məsələdir, ancaq gücün hara və kimlərə xidmət etməsi önəm daşımaqdadır. Güc yalnız və yalnız insanların qulluğunda olmalıdır. Güc bəlli bir mekanizmlərlə kontrol edilməli və sınırlanmalıdır. O üzdən bugünkü dünyada güc mahiyyəti toplumun qatılması və nəzarəti ilə dəyişilmişdir. Təbiidir ki, siyasi güc sərvət, calal və ictimai statuslarda gətirir.

Asimilasiyanın üçüncü amacı fars kültür hövzəsinin genişlənməsidir. Kültür hövzələri genişləndikcə o kültürün gücü və coğrafiyası böyüyür və böyüdükcə siyasi və iqtisadi imkanları dahada artır. Hər bir asimilə olmuş insan onların kültür daşıyıcısıdır və onların bir əsgəri kimi torpaq qazanmağa fəaliyyət göstərib və zəmin yaradır.

Asimiliyasiyanın dördüncü amacı fars güvənlik stratejisini sağlamaqdır. Nə qədər nəzarət etdikləri dairə və nüfuz etdikləri bölgələr genişlənirsə bir o qədər güvənlikləri qorunacaqdır. Başqa sözlə desək savaş səngərlərini nə qədər uzaqda yarada bilsələr bir o qədər güvənlikləri sağlanacaqdır.

Son söz:
Asimiliyasiya bir siyasi, ictimai və kültürəl projədir. Nə qədər qınanılsada o, həm yumuşaq və həmdə sərt şəkildə uyğulana bilər. Ancaq İranda yürüdülən fars asimiliyasiyası taysız və bənzərsiz bir projə kimi gözə çarpmaqdadır. Bu asimiliyasiya daha sərt və qabarıq biçimdə əxlaq və insan dəyərlərinə zidd olaraq yürüdülməkdədir. Bu rasizmə söykənən projənin doğrltusunda somut sömürgəçilik, fars istila və sültəsinin sürdürülməsi və işğalçılıq siyasəti dayanmaqdadır.

Təbii ki, bu ədalətsiz projənin uyğulanmasında manqurtlaşan kəsimlər böyük rol oynayırlar. Onlar bu millətin içindən çıxıb buradakı imkanlardan yararlanırlar. Ancaq istilada olan və zülm edən millətin qulluğunda canla-başla çalışmaqdadırlar və talanmış yurdumuza, əsir olmuş millətimizə xəyanət edirlər.

Siyamək Mirzayi