Amerikadan sonra İsrailin ən etibarlı müttəfiqi Azərbaycandır

SON XƏBƏRLƏR

Amerikadan sonra İsrailin ən etibarlı müttəfiqi Azərbaycandır

2025.02.10, 13:28

İsrailin perspektivliyindən Azərbaycan başqa bir dost ölkə və ya “sadə” müttəfiq deyil. Azərbaycan İsrailin Yaxın Şərqdəki ən mühüm müttəfiqi və ümumilikdə ikinci ən mühüm müttəfiqidir.

Gunaz.tv

GünazTV xəbər verir ki, ABŞ-da fəaliyyət göstərən “JNS.org” portalında Azərbaycanın İsrail üçün strateji əhəmiyyətindən bəhs edən geniş məqalə dərc olunub.

“Why Azerbaijan is important for Israel’s security” (Azərbaycan İsrailin təhlükəsizliyi üçün niyə vacibdir?) adlı məqalənin müəllifi Yaxın Şərq üzrə tanınmış israilli ekspert, Azərbaycanın yaxın dostu Dr. Mordechai Kedardır. O, yazısında iki ölkə arasındakı əlaqələrin etibarlı müttəfiqlik nümunəsi olduğunu vurğulayıb. Məqaləni olduğu kimi tərcümə edərək oxucularımıza təqdim edirik:

"Azərbaycan və İsrail arasındakı münasibətlər ümumi sərhədi, etnik mənşəyi və ya dini birliyi olmayan, lakin qarşılıqlı hörmət və dostluq əsasında birgə fəaliyyət göstərən iki xalqın əməkdaşlığının simvoluna çevrilib. Bu ittifaq həm Azərbaycan, həm də İsrail üçün çox faydalı olub; unikaldır və onu qiymətləndirməmək olmaz.

Hər şey təxminən 30 il əvvəl İsrailin o vaxtkı baş naziri Yitzhak Rabin ilə Azərbaycanın o vaxtkı prezidenti Heydər Əliyevin Nyu-Yorkda keçirdiyi görüşdən başlayıb. Bu görüş zamanı iki lider vasitəçilər və məsləhətçilər olmadan təkbətək danışıb, hər bir ölkənin digərindən nəyə ehtiyacı olduğunu müzakirə ediblər. İsrailin sabit və etibarlı neft mənbəyinə ehtiyacı var idi, Azərbaycan isə İsrailin hərbi müdafiə sistemlərinə ehtiyac duyurdu. Həmin gündən İsrailin Azərbaycanla müttəfiqliyi onun ən sabit və etibarlı müttəfiqlərindən birinə çevrilib.

Why Israel Backs Azerbaijan in Nagorno-Karabakh Conflict: It's Not About Armenia - PRIF BLOG

Hər kəs İsrailin ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki ən yaxın müttəfiqi olduğunu və ABŞ-ın İsrailin dünyada ən yaxın dostu olduğunu bilir. Bununla belə, çoxları bilmir ki, Azərbaycan İsrailin ikinci ən yaxın dostudur. Yaxın Şərq Həqiqətləri Fondunun tədqiqat direktoru Cozef Epşteynin fikrincə bu belədir.

1990-cı illərin əvvəllərindən Azərbaycan İsrailin enerji təhlükəsizliyinin sabitləşdirilməsində əsas oyunçuya çevrilib. Azərbaycanın İsrailə tədarük etdiyi neft İsrailin enerji təhlükəsizliyinin əsas elementi olub. Bu tərəfdaşlıqdan yeganə faydalanan İsrail deyil; Azərbaycan da İsrail məhsullarının daimi müştərisidir. 2000-ci illərin sonunda Azərbaycan İsrailin ən böyük silah idxalçısı oldu və son on ildə Azərbaycanın hərbi idxalının demək olar ki, 70%-i İsraildən həyata keçirilirdi. Keçən ilin sentyabrında iki ölkə daha bir silah müqaviləsi imzaladı.

Israel allowed the supply of weapons of its own production to Ukraine - Militarnyi

Azərbaycan İsrail üçün başqa bir sahədə də əvəzsiz olduğunu sübut etdi: Qüds və Ankara arasında vasitəçi. Türkiyə və Azərbaycan vətəndaşları özlərini iki ölkədə yaşayan bir millət kimi görürlər və ABŞ İsrailin ən böyük müttəfiqi olduğu kimi Türkiyə də Azərbaycanın ən böyük müttəfiqidir. Azərbaycanın həm İsrail, həm də Türkiyə ilə sıx əlaqələri onu bu iki ölkə üçün mükəmməl vasitəçi edir.

Azərbaycanın hazırkı prezidenti İlham Əliyev son bir neçə onillikdə bir neçə dəfə İsrail və Türkiyə arasında vasitəçilik edib. 2008-2010-cu illər arasında Əliyev iki xalq arasında dialoqun bərpasına çalışıb. 2018-ci ildə Əliyev həm İsrailin, həm də Türkiyənin Azərbaycanı dəstəklədiyi 2020-ci il Dağlıq Qarabağ müharibəsindən sonra İsraillə Türkiyə arasında ünsiyyəti asanlaşdırmaq səylərini bərpa edib. Əliyevin İsrail və Türkiyə arasında körpü yaratmaq bacarığı, xüsusilə Suriyada Bəşər Əsəd rejiminin süqutundan və Əhməd əl-Şaraa başçılığı ilə yeni rəhbərliyin hakimiyyətə gəlməsindən sonra qarşıdakı dövrdə olduqca dəyərli ola bilər.

6633d85cc711c6633d85cc711d17146737566633d85cc711a6633d85cc711b.jpg (175 KB)

Bu illər ərzində bir çox israilli jurnalistlər öz ölkələrinin Azərbaycanla münasibətlərini və İsrailin bu gözəl əməkdaşlıqdan əldə etdiyi bəhrələri yüksək qiymətləndiriblər. Xarici İşlər Nazirliyinin baş direktorunun müavini Pinhas Avivi Azərbaycanla münasibətlərə şərh verərkən bildirib ki, İsraillə Azərbaycan arasında münasibətlər strateji xarakter daşıyır. İnfrastruktur naziri Uzi Landau İsrailə güclü Azərbaycan lazımdır, Xarici işlər naziri Yair Lapid isə Azərbaycan İsrail üçün mühüm tərəfdaşdır açıqlamalarını vermişdir.

Bundan əlavə, 1998-ci ildə İsrail Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən Azərbaycan İsrail üçün əsas ölkə kimi müəyyən edilib.

Yekun olaraq, İsrailin nöqteyi-nəzərindən Azərbaycan başqa bir dost ölkə və ya “sadə” müttəfiq deyil; İsrailin Yaxın Şərqdəki ən mühüm müttəfiqi və ümumilikdə ikinci ən mühüm müttəfiqidir. Azərbaycan İsrailin təhlükəsizliyi və onun digər dövlətlərlə xarici əlaqələri üçün çox vacibdir."

Şahin Elxanoğlu