"İsrailin Güney Azərbaycanla niyə əlaqələri olmasın ki?"

SON XƏBƏRLƏR

"İsrailin Güney Azərbaycanla niyə əlaqələri olmasın ki?"

2025.03.25, 22:12

GünazTV xəbər verir ki, "Jarusalem Post" qəzetinin köşə yazarı Mordeçai Kedar, İsrailin Quzey Azərbaycanla yüksək əlaqələrinə toxunaraq, bu ölkənin Güney Azərbaycana da dəstək verə biləcəyini bildirib.

Gunaz.tv

"Jarusalem Post" qəzetində yayımlanan məqaləni oxucularımıza təqdim edirik:

"İran Güney Azərbaycanın müstəqilliyindən qorxur. Quzey Azərbaycanla İsrail arasında güclü əlaqələri nəzərə alsaq, İsrailin Güney Azərbaycanla niyə əlaqəsi olmasın ki?

Müstəqil Azərbaycan dövləti 1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılmasından sonra yaradılıb. Azərbaycan xalqı uzun illər Rusiya imperiyası, Sovet İttifaqı kimi imperiya hakimiyyəti altında yaşayıb. Azərbaycan Respublikasının qurulması nəhayət ki, azərbaycanlılara azad xalq kimi yaşamağa imkan verdi.

İran İslam Respublikasındakı ayətullahların hakimiyyəti altında hələ də imperialist idarəçiliyində yaşayan çoxlu azərbaycan türklərinin olduğu hamıya məlum deyil.

Azad Azərbaycan Respublikası tolerant ölkədir, onun daxilində yaşayan bütün icmalara dini azadlıq və mədəni muxtariyyətdən istifadə etməyə imkan verir. Bunun bariz nümunəsi Azərbaycan hökuməti tərəfindən heç bir şəkildə məhdudlaşdırılmayan Azərbaycandakı yəhudi icmasıdır.

Azərbaycan yəhudilərinin yəhudi kimi ibadət etmək, camaat arasında kipa taxmaq və ivrit dilini öyrətmək problemi yoxdur. Güney Azərbaycanda sakinlər İran hakimiyyətinin bu cür azadlıqlarından istifadə edə bilmirlər.

Günaz TV-nin jurnalisti, Güney azərbaycanlı dissident Məhbub Tişə bölgədəki həyatla bağlı ifadə verib: “Cənubi azərbaycanlılar həyatın hər sahəsində sistematik ayrı-seçkiliklə üzləşirlər – dilimiz təhsil sistemimizə qadağa qoyulub, mədəniyyətimiz sıxışdırılıb və Tehrana fayda vermək üçün iqtisadi resurslarımız talan edilib”.

1979-cu il İslam İnqilabından və İranda İnqilab Keşikçiləri Qvardiyasının hakimiyyətə gəlməsindən sonra Güney Azərbaycan xalqının vəziyyəti daha da pisləşdi.

Qeyd edildiyi kimi, İran Güney Azərbaycanın mədəni izlərini silmək üçün səylər göstərməyə davam edir. Azərbaycan türklərinə Azərbaycan ədəbiyyatı və dilini öyrətmək qadağandır və ümumiyyətlə İran-fars olmayan mədəniyyəti ictimaiyyətə nümayiş etdirmək qadağandır.

Yəhudilərin vəziyyəti də Şimali Azərbaycanla müqayisədə Güney Azərbaycanda 180 dərəcə fərqlidir. Onlar azərbaycanlı yəhudi bacı və qardaşlarının Azərbaycanda gördükləri münasibəti görmürlər.

İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun hakimiyyəti altında yaşayan hər kəs dinc və təhlükəsiz həyat sürməsə də, Güney Azərbaycanda yaşayan azərbaycanlılar daha çox əziyyət çəkirlər. Azərbaycan türkləri İranda ən böyük etnik azlıqdır; onların İslam Respublikasının düşməni olan Qərb və İsrail Dövləti ilə güclü əlaqələri olan Azərbaycan Respublikası ilə əlaqələri var.

Bundan əlavə, Güney Azərbaycan və Quzey Azərbaycan “ortaq sərhəddi” bölüşür, yəni Güney Azərbaycanda yaşayan azərbaycan türklərinin kifayət qədər gücə (beynəlxalq, hərbi, iqtisadi və s.) sahib olduqları gün gəlsə, Şimali Azərbaycanla birləşməyə nail olacaqlar.

Güney Azərbaycanın İrandan ayrılması daha asandır, çünki o, İran ərazisinin kənarındadır, ona görə də bu, “böyük məsələ” hesab edilmir. Bəlkə də buna görə İran rejimi nəsillər boyu fars mədəniyyəti ilə dinc yanaşı yaşayan İranda Azərbaycan mədəniyyətinə qarşı bu qədər sərtdir. Əgər iranlılar Güney Azərbaycanın ayrılmasından bu qədər qorxurlarsa, bəlkə də Güney Azərbaycanın İrandan ayrılmasını dəstəkləmək düşmənlərinin xeyrinə olardı.

İranın ən böyük düşmənlərindən biri Azərbaycan Respublikası ilə yaxın və isti münasibətləri olan İsrail dövlətidir. İki ölkə arasında ticarət, iqtisadiyyat, təhlükəsizlik, enerji və daha çox sahələrdə əlaqələr qurulub.

Azərbaycan, şübhəsiz ki, İsrailin Yaxın Şərqdəki ən yaxın müttəfiqidir və iki ölkə arasındakı münasibətlər dəfələrlə hər iki tərəf üçün effektiv olub.

İranın Güney Azərbaycanın müstəqilliyindən qorxduğunu və Quzey Azərbaycanla İsrailin möhkəm bağlarını nəzərə alsaq, belə bir sual yaranır: İsrailin Güney Azərbaycanla da niyə belə əlaqələri olmasın?

Tişənin sözlərinə görə, bölgə xalqı İsrail və Şimali Azərbaycan arasındakı müttəfiqliyə yəhudi xalqına heyranlıq və təqdirlə baxır. “Bizim İsrailə və yəhudi xalqına hörmətimiz yalnız son illərdə, xüsusən də Şimali Azərbaycandakı etnik qardaş və bacılarımıza göstərilən sarsılmaz dəstək fonunda artıb”.

"Qarabağ uğrunda 44 günlük müharibədən sonra yəhudi həkimlər yaralı əsgərlərimizin müalicəsində mühüm rol oynadılar. Bu həmrəylik aktları unudulmadı, onlar xalqlarımız arasında bağları gücləndirdi və ortaq dəyərlərə və qarşılıqlı dəstəyə inamımızı bir daha təsdiqlədi".

Güney Azərbaycan İran ərazisində yerləşsə də, oradakı insanların ayətullah rejimi ilə demək olar ki, heç bir əlaqəsi yoxdur. Tişə İsrailin İrana hava hücumları ilə bağlı belə danışıb: “Biz Güney Azərbaycan gəncləri İsrailin İran rejiminə qarşı qətiyyətli mövqeyini, o cümlədən İranın nüvə obyektlərinə qarşı hər hansı addımı atmasını tam dəstəkləyirik. İsrailin rejimin təhdidlərinə qarşı durmaq öhdəliyi çox vacibdir, çünki İran öz xalqına zülm etməyə və regionda sabitliyi pozmağa davam edir."

İsrail Güney Azərbaycanı dəstəkləməlidir.

Görünən odur ki, İsrailin Güney Azərbaycanın müstəqilliyini dəstəkləməsi İsrail Dövləti üçün Yaxın Şərqdə yeni bir müttəfiq yaradacaq.

Güney Azərbaycan xalqına yardım və dəstək verməklə yanaşı, İsrailin Yaxın Şərqdə müttəfiqi olacaq başqa bir ölkə yaratmasında açıq-aşkar strateji marağı var. Bəs niyə orada dayanmaq lazımdır? Güney Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan və İrandan ayrıldıqdan sonra bu qeyri-adi hadisə İrandakı digər etnik azlıqları – kürdləri, bəluçları, ərəbləri və türkmənləri müstəqillik tələb etməyə və hətta hərəkətə keçməyə ruhlandıracaq.

İranda bir çox etnik azlıq əraziləri var: əsasən ərəblərin yaşadığı Xuzistan, Sistan və Bəluçistanda bəluclar; Əsasən türkmənlərin yaşadığı Gülistan və s. Hər bir etnik azlıq Güney Azərbaycandan sonra Fars imperiyasından ayrılıb müstəqillik əldə etməyi tələb edəcək. İsrail bu strateji fürsətdən istifadə etməlidir ki, bu da ona başqa etibarlı və yaxın müttəfiq yaratmağa kömək etməklə yanaşı, İranın parçalanmasına da töhfə verəcək.

Odur ki, Güney Azərbaycan sakinlərinin İrandakı vəziyyəti və İsrailin əldə edəcəyi geosiyasi və geostrateji faydaları nəzərə alaraq, Güney Azərbaycanın İran İslam Respublikasından müstəqilliyini dəstəkləməsi İsrail üçün olduqca faydalıdır."

Şahin Elxanoğlu