İranın Çinə xam neft ixracı azalıb

SON XƏBƏRLƏR

İranın Çinə xam neft ixracı azalıb

2025.06.05, 12:49

Amerika sanksiyaları və bəzi neft emalı zavodlarının təmiri səbəbindən may ayında İranın Çinə xam neft ixracı azalıb.

Gunaz.tv

Bu barədə "Bloomberg" gəmi izləmə məlumatlarına və bazar analitiklərinə istinadən məlumat verir.

Vortexa Ltd.-nin məlumatına görə, İran keçən ay Çinə gündə 1,1 milyon bareldən bir qədər çox xam neft və kondensat ixrac edib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə təxminən 20% azalma deməkdir.

Vortexa-nın baş bazar analitiki Emma Li bildirib ki, "Amerikanın sanksiyaları tədarük zəncirində qırılmalara səbəb olur və daşınmaların etibarlılığı ilə bağlı narahatlıqları artırır."

Eyni zamanda azalmaya təsir edən başqa səbəb isə Çində neft emalı zavodunda aparılan və iyul ayına qədər uzanacağı ehtimal edilən texniki işlərdir.

Qeyd edək ki, "Çaydanlar" kimi tanınan müstəqil Çin neft emalı zavodları sanksiyalardan yayınmaq üçün olduqca ucuz qiymətə satılan İran neftinin əsas müştəriləri hesab edilir.

Analitiklərin fikrincə, İranın Çinə neft ixracının azalmasının səbəblərindən biri də Rusiyadan gələn ucuz xam neftin Çin bazarında rəqabətə qoşulmasıdır.

AZALMADA SANKSİYALARIN PAYI

Azalma Amerikanın İranın neft ixracına qarşı aylardır davam etdirdiyi təzyiqindən sonra baş verib. Xatırladaq ki, 2025-ci ilin əvvəlindən Vaşinqton ticarətlə məşğul olan onlarla tanker və şirkətə, xüsusən də İranın “kölgə donanması” adlanan gəmilərə sanksiyalar tətbiq edib.

May ayında tətbiq edilən sanksiyaların sonuncu raundu İrandan yüz milyonlarla dollar dəyərində xam neft aldığı iddia edilən müstəqil Çin neft emalı zavodu "Hebei Xinhai Chemical Group Co.", həmçinin, Şandunqdakı bir neçə liman operatoru və İran daşımalarını maskalamaq üçün istifadə edilən yeddi gəmini əhatə edib.

Maliyyə naziri Skott Bessent həmin vaxt verdiyi açıqlamada Amerikanın İranın neft tədarük zəncirinin bütün elementlərinə təzyiqi gücləndirməkdə qərarlı olduğunu demişdi. Ancaq qeyd edək ki, sanksiyalar İranın Çinə neft tədarükünü çətinləşdirsə də onu dayandıra bilməyib.

Bununla belə, vurğulayaq ki, sanksiyalar yükdaşıma xərclərini kəskin şəkildə artırıb. Belə ki, sanksiyaya məruz qalmayan supertankerlər üçün kirayə qiymətləri 6 milyon dollara çatıb. Bu da son bir ildə 50% artım deməkdir.

NEFT TƏDARÜKÜNDƏKİ DAHA ÖNCƏKİ AXSAMALAR

Sanksiya tətbiq edilən tankerlərin İran yüklərinin təxminən 90%-ni qəbul edən Şandunq limanlarına daxil olması qadağan ediləndən sonra sonra Çinin İrandan neft idxalı yanvar ayında kəskin şəkildə azalmağa başladı.

"Kpler"in məlumatlarına görə, İranın Çinə neft tədarükü 2024-cü ilin oktyabrında sutkada 1,8 milyon bareldən çox olduğu halda, yanvarda bu rəqəm 850 min bareldən aşağı düşüb.

Gecikmiş yüklərin çatdırılması səbəbindən aprel ayında neft tədarükündə kiçik yüksəlmə müşahidə edilsə də tədarükün azalmasındakı ümumi tendensiya dəyişməz qalıb.

Amerika sanksiyaları artırdıqca və Çin əlavə tədbirlər gördükcə İranın azalan alıcı bazası ilə bağlı narahatlığı da artacaq. Ancaq Tehran hələ ki enerji ixracının sabit qaldığını iddia edir.

- Cəfər Cəfərli