İran mediasında atəşkəsə etiraz - “Tehran niyə atəşkəsə razı oldu?”

SON XƏBƏRLƏR

İran mediasında atəşkəsə etiraz - “Tehran niyə atəşkəsə razı oldu?”

2025.06.24, 12:05

İran mediasında “Tehran niyə atəşkəsə razı oldu?”, “12 gündə nə baş verdi?” və “Biz bundan sonra nə etməliyik?” başlıqları altında yazılar dərc olunub.

Gunaz.tv

Günaz TV "Şedevr" şəbəkəsinə istinadən xəbər verir ki, yayılan məqalələrdə qeyd edilir ki, müharibənin ilk zərbəsində daxildəki genişmiqyaslı sabotaj və İsrailin intensiv hava hücumları nəticəsində İranın uzaq və orta mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemlərinin əksəriyyəti sıradan çıxarılıb.

Müharibənin 2-ci və ya 3-cü günündən etibarən İsrail, demək olar ki, İranın hava məkanında tam sərbəst hərəkət edirdi — əvvəl Qərbdə, sonra isə tədricən Mərkəzə doğru. Bir müddət pilotsuz uçuş aparatlarının da sərbəst hərəkət etdiyini gördük ki, bu da vəziyyətin nə qədər pis olduğunun göstəricisidir.

Hava üstünlüyü raket məsələsini başa düşmək üçün əsas amildir.

İranın hələ də on minlərlə ballistik raketi və yüzlərlə buraxıcı qurğusu var. Lakin məsələ bu deyil. Problem ondadır ki, İsrailin tam hava üstünlüyü səbəbindən İran genişmiqyaslı raket zərbəsi endirə bilmirdi. Hər dəfə İran buraxıcı qurğuları yeraltı bazalardan çıxarmağa cəhd etdikdə, İsrail bunu dərhal aşkarlayır və məhv edirdi.

Bu səbəbdən İran raket əməliyyatlarını kiçik həcmli, “vur-qaç” taktikası ilə aparmağa məcbur qaldı. Mərkəz və Şərqdəki bazalardan köhnə raketlər istifadə edilirdi və nəticədə İranın cavab zərbəsi qabiliyyəti tədricən zəifləyirdi.

Bu şəraitdə müharibəni davam etdirmək real deyildi. İlk günlərdən etibarən real çəkindirmə faktoru artıq yox idi. Gündə 10–20 raket atmaq, daha böyük hərbi məqsəd olmadığı halda, sadəcə israf idi.

Hərbi baxımdan İsrail aydındır ki, qalibdir və bunu gözəlləşdirməyə ehtiyac yoxdur. Siyasi baxımdan isə İsrail uduzub:

● Əsas məqsədlər reallaşmadı;
● İran İslam Respublikası hələ də ayaqdadır;
● Nüvə proqramı davam edir;
● Şəhid komandirlər əvəz olunub.

İsrailin bu müharibədə əsas nailiyyəti İranın hava hücumundan müdafiə şəbəkəsini demək olar ki, tamamilə sıradan çıxarmaq və nəticədə İranın genişmiqyaslı raket atəşini yatırmaq oldu. Bu isə İranı çarəsiz duruma saldı – Çünki eskalasiyaya cavab vermək imkanı qalmadı.

İsrail nə edəcək?

İsrail bu atəşkəsdən istifadə edib yenidən silahlanacaq, növbəti müharibəyə və daha çox təcavüzə hazırlaşacaq. Onlar əslində istədikləri əsas məqsədə — rejim dəyişikliyinə mərhələli şəkildə irəliləməyə çalışacaqlar.

Hətta “Lübnan modeli”ni İranda tətbiq etmək də ehtimal olunur — yəni atəşkəs dövründə İranda hədəfli hücumlar həyata keçirmək, amma buna cavab almamaq.

Bəs İran nə etməlidir?

İran da hərbi imkanlarını bərpa etməlidir. Problem raketlər və buraxıcı qurğular deyil — bunlar var. İran qərbdə dağıdılmış raket bazalarının tunellərini bərpa edəcək və Təbriz istisna olmaqla, demək olar ki, bütün raket bazaları yenidən fəaliyyətə başlayacaq.

Lakin hava hücumundan müdafiə şəbəkəsi artıq yoxdur. Bu halda eyni ssenari yenidən təkrarlanacaq.

İran bu atəşkəsin birtərəfli olmamasını təmin etməli, imkanlarını bərpa etməli və yeni İsrail hücumlarının qarşısını alacaq mexanizm yaratmalıdır.