Elçibəyin anım günüdür

SON XƏBƏRLƏR

Elçibəyin anım günüdür

2023.08.22, 14:39

Bu gün Azərbaycan Respublikasının keçmiş prezidenti Əbülfəz Elçibəyin anım günüdür.

Gunaz.tv

Əbülfəz Elçibəy (Əbülfəz Qədirqulu oğlu Əliyev 24 iyun 1938-ci ildə Naxçıvanın Ordubad rayonunun Kələki kəndində anadan olub.

1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (ADU) Şərqşünaslıq fakültəsini bitirib. Bir müddət Misirdə tərcüməçi kimi çalışıb, Bakıya qayıtdıqdan sonra ADU-da müəllim işləyib.

1975-1976-cı illərdə antisovet fəaliyyətinə görə həbsdə olub. İlyarımlıq həbsdən sonra Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Əlyazmalar İnstitutunda çalışmağa başlayıb.

O, 1988-ci ildə Azərbaycanda başlayan milli azadlıq hərəkatının liderlərindən biri, Azərbaycan Xalq Cəbhəsini yaradanlardan olub.

1992-ci il iyunun 7-də prezident seçilən Əbülfəz Elçibəy bir il sonra Gəncədə başlayan hərbi qiyam nəticəsində Bakını tərk edib və 1993-cü il iyunun 17-də Ordubad rayonunun Kələki kəndinə gedib.

İyunun 24-də Milli Məclisin qərarı ilə səlahiyyətlərinə son verilmiş Əbülfəz Elçibəy fəaliyyətini Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının və Bütöv Azərbaycan Birliyinin sədri kimi davam etdirib.

Onun xüsusilə prezidentlik dövrü və ondan sonrakı dövrdə İran və Güney Azərbaycanla bağlı çıxışları Tehran hökumətinin sərt təpkiləri ilə qarşılaşıb.

Elçibəyin İranla bağlı çıxış və fəaliyyətləri o dövr bir çoxları tərəfindən yersiz və radikal addım kimi qəbul edilsə də, illər sonra onun İrana yönəlik fikirlərində haqlı olduğu məlum oldu.

Tehran hökumətinin Azərbaycan Respublikasına qarşı mövqeyi, Qarabağ məsələsində Ermənistana himayəıdarlıq etməsi, Azərbaycan Respublikasında özünə bağlı təxribatçı qrupllar formalaşdırması və b. Elçibəyin İran təhlükəsi ilə bağlı iddialarının yerli olduğunu göstərdi.

Bununla yanaşı Elçibəyin güney azərbaycanlıların milli hüquqları ilə bağlı çıxışları İranda azərbaycanlılar arasında yaranan kimlik böhranının müsbətə doğru dəyişməsinə səbəb oldu.

Bu, 1946-cı il Cənubi Azərbaycan Milli Hökumətinin devrilməsindən sonra güney azərbaycanlıların milli özünüdərk və ana dilləri uğrundakı fəaliyyətlərinin ikinci mərhələsinin başlanması ilə nəticələndi.

Bütöv Azərbaycan Birliyinin Mərkəzi Şurasının həftəlik toplantılarında Güney Azərbaycanla bağlı müzakirələrin aparılması, güneyli fəalların dəstəklənməsi, onların səsinin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılıması həmin fəalların öz fəaliyyətlərini dahada cəsarətli şəkildə davam etdirmələrinə şərayit yaratdı.

Elçibəyin bəzi güneylilərə həddindən artıq dəyər verməsinin sonrakı dövrlərdə bir sıra fəsadları olsada, ümumilikdə onun fəaliyyətləri Güney Azərbaycanda milli oyanışın sürüətlənməsində misilsiz rol oynadı.

O, uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra 2000-ci ilin avqustun 22-də Türkiyənin Ankara Dövlət Xəstəxanasında dünyasını dəyişdi və nəşi Bakıya gətirilərək Fəxri xiyabanda dəfn edildi. (Axar.az)

Timur